بررسی تأثیر روش تدریس کاوشگری علمی بر رشد دانش فراشناختی دانش‌آموزان در درس علوم تجربی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد تحقیقات آموزشی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف: روش تدریس کاوشگری علمی می‌تواند مشکلات ناشی از روش تدریس سنتی را حل کند و فراگیران را به کشف، تفکر و حل مسأله وادارد، براین اساس هدف این مقاله بررسی تأثیر روش تدریس کاوشگری علمی بر رشد دانش  فراشناختی دانش­آموزان در درس علوم تجربی چهارم ابتدایی می‌باشد.
روش: این پژوهش، ‌آزمایشی و از نوع طرح پیش­آزمون- پس­آزمون با دو گروه کنترل و آزمایش می‌باشد. جامعه­ی آماری این پژوهش شامل دانش­آموزان ابتدایی پایه چهارم شهر مشهد بود که 44 نفر از آنان به شیوه‌ی نمونه‌گیری خوشه‌ای ‌انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه‌ی دانش فراشناختی است که ضریب پایایی آن با روش آلفای کرونباخ در پیش‌آزمون 69/0 و در پس‌آزمون 79/0 به‌دست آمد.
یافته­ها: داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده ازآمار توصیفی و آزمون تحلیل کوواریانس یک‌راهه و چندمتغیره تحلیل شد. یافته‌ها نشان داد که میانگین گروه آزمایش و کنترل در پیش‌آزمون تفاوت چندانی ندارد، اما در پس­آزمون، میانگین گروه آزمایش از گروه کنترل بیشتر بود و با کنترل نمره پیش­آزمون، بین نمرات دانش فراشناخت دوگروه آزمایش و کنترل تفاوت معنا‌داری مشاهده شد(001/0>p).
نتیجه ­گیری: نتایج نشان داد که تدریس کاوشگری علمی بر رشد دانش فراشناخت دانش­آموزان به‌طورکلی در هر سه مؤلفه‌ی دانش شخص، دانش تکلیف و دانش راهبرد تأثیر داشته است (001/0>p).

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The effect of scientific inquiry method on development of students metacognition knowledge in sciences curriculum

نویسندگان [English]

  • hossein jafari 1
  • mojtaba hosseini 2
  • frozan sadat hashemi 2
  • malihe lotfi 2
چکیده [English]

Introduction: Scientific inquiry teaching method can solve the problems of traditional teaching method and make the students to explore, think and solve the problem. Ttherefore, this study aimed to examine the effect of scientific inquiry on development of students metacognition knowledge in sciences curriculum in the fourth grad in elementary schools.
Method: Research method in this study was quasi-experiment with pretest–posttest based on two control and experiment groups. Statistical population included elementary fourth grade students in Mashhad, that 44 of them were selected by cluster sampling method. Research tool for collecting  data was meta cognition knowledge Questionnaire with Chronbach's Alpha for pretest %69 and for posttest %79.
Results: Collected data have been analyzed by using descriptive statistical  and one-way and multivariate covariance. Findings showed that there were not differences between average of pretest in two control and experiment groups. But in posttest, the average of experiment group was more than that of control group and by controlling the pretest, no significant difference was observed between metacognitive knowledge among two experiment and control groups (p<0/001).
Conclusion: The results showed that the scientific inquiry method had effected in general on increasing students metacognition knowledge and also had increased its component including: person knowledge, task  knowledge and strategy knowledge (p<0/001).

کلیدواژه‌ها [English]

  • teaching method
  • scientific inquiry
  • metacognition knowledge
  • sciences curriculum
  • Students

مراجع

بختیار نصرآبادی، حسن­علی و نوروزی، رضاعلی (1385)؛ بررسی میزان تحقق اهداف مهارتی درس علوم با روش­های سنتی و کاوشگری، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 84: 161-183.
بهرنگی، محمـدرضا (1391)؛ الگوهای تدریس، تهران: نشر کمال تربیت.
جعفری­ثانی، حسین؛ پاک‌مهر، حمیده و عقیلی، علیرضا (1390)؛ اثربخشی الگوی کاوشگری بر باورهای خودکارآمدی دانش­آموزان در حل مسائل درس فیزیک 1، فصل‌نامه علمی- پژوهشی روان‌شناسی تربیتی، سال هفتم، شماره 22.
سالاری­فر، محمـدحسین (1375)؛ بررسی نقش اجزاء دانش فراشناختی در حل مسأله و پیشرفت تحصیلی، پایان­نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده روانشناسی و علوم­تربیتی دانشگاه تهران.
سلطانی­کفرانی،اصغر (1383)؛ امکان­سنجی تأسیس رشته­های کارشناسی­ارشد آموزش علوم در دانشگاه­های کشور، پایان­نامه کارشناسی­ارشد، اصفهان: دانشکده‌ی علوم تربیتی و روانشناسی.
سیف، علی­اکبر (1384)؛ روانشناسی پرورشی، تهران: انتشارات آگاه.
سیف، علی­اکبر و مصرآبادی، جواد (1382)؛ اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری و سرعت خواندن، یادداری و درک متون مختلف، فصلنامه تعلیم و تربیت، سال 19، شماره 2، تابستان 1382: 37-54.
صادقی، زینب و محتشمی، رضا (1389)؛ نقش فراشناخت درفرآیند یادگیری، فصل­نامه‌ی راهبردهای آموزش، دوره 3، شماره 4: 143-148.
عباباف، زهره (1387)؛ مقایسه راهبردهای شناختی و فراشناختی دانش­آموزان متوسطه به تفکیک سطح توانایی، رشته تحصیلی و جنسیت و ارائه‌ی پیشنهادها در حوزه‌ی برنامه درسی، فصلنامه علمی-پژوهشی- نوآوری آموزشی، سال هفتم، شماره 25.
لطف­آبادی، حسین (1384)؛ روان­شناسی تربیتی، تهران: انتشارات سمت.
فولاد چنگ، محبوبه (1381)؛ فراشناخت و کاربرد آن در مشاوره‌ی تحصیلی، فصل­نامه‌ی پیام مشاور، سال چهارم، شماره­ی 7.
مهرمحمـدی، محمود (1381)؛ برنامه درسی پنهان، برنامه درسی پوچ و برنامه درسی پوچ پنهان، مشهد: آستان قدس رضوی.
رستگار، طاهره (1377)؛"از فعالیت­گرایی تا تحقیق­گرایی درکلاس سوم"، رشد آموزش زیست­شناسی، زمستان 1377.
Ababaf, Z.(2008) ;Comparison of cognitive and metacognitive strategies high school students the ability level of resolution, field of study and provide recommendations on the areas of gender and curriculum development. Quarterly Journal of Educational Innovations; 25(7): 119-50. [Persian].
Artino, A. R. (2008); Learning online: Understanding academic success from a self-regulated learning perspective. (Unpublished Doctoral Dissertation, Connecticut University).
August-Brady, M. M. (2005); The effect of a metacognitive intervention on approach to and self – regulation of learning in Baccalaureate Nursing students. Journal of Nursing Education. 44(7): 297-315
Botelho, M. G. and Odonnel, .D. (2001); Assesment of the use of problem-orientation,small-group discussion for learning of a fixed prosthodonric, simulation laboratory course, British Dental Journal,191(11): 630-636.
Cross, D. R. and Pariss, S. G. (1988); Developmental and instructional analyses of childrens metacognition and reading comprehention. Journal of Educational Psychology, 80:131-142.
Cetinkaya, P. and Erktin, E. (2002); Assessment of metacognition and its Relationship with Reading comprehension, Achievement and Aptitude. Journal of Education, 19(1): 1-11.
Dole, J. A., Duffy, C. G., Roehler, L. R. and Pearson, P. D. (1991); Moving from the old to the new: Research on reading comprehention instruction. Review of Educational Research, 61: 239-264.
Eaton, D. M. and Cottrell, D. (1999); Structured teaching methods enhance skill acquisit but not problem-solving abilities: an evaluation of the silent run through, Medical Education.33: 19-23.
Flavell J. H. (1976); Metacogntive aspects of problem solving. In: Resnick L, editor. The nature of intelligence. Hillsdale: Erlbaum; 1976
Korsunsky, B.(2004); Ready, Set, Go, The physics teacher, 42: 493-496
Klaurer, K. J. (1985); Framework for a theory of teaching, teaching and teacher Education, 1(1): 5-17.
Krajcik joseph, phyllisc, Blumenfeld, Ronald. w. mavx. Kristim. m. Bass,jennifer fredricks, Ellior soloway. (1998); Inquiry in project-based science classrooms: Initial Attemts by middle school student.Journal Of learning sciences. Volume 7, Issue 3-4: 313-350.

Lee, A. and Boyle, P (2008); Quality Assurance for Learning and Teaching: A Systemic Perspective, Quality in Higher Education, Volume 11, Issue 1: 60-78.

Mc Tingle, T. (1992); Graphic Organizers: Collabrative Links to Nursing Education. 44(7): 297-304.
Perfect, J. T. and Schwartz, B. L. (2004); Applied metacognition. Cambridge University.
Son, L. K. and Metcalfe, J. (2000); Metacognitive and control strategies in study time allocation. Journal of Experimental psychology: Learning, Memory and cognition. 26: 204-221.
Palinscar, A. S. and Brown, A. L. (1984); Reciprdcal teaching of comprehention fostering and comprehention monitoring activities. Cognition and Instruction, 1:117-175.
Palmer W. (2003); Simple, surprising, useful? Three questions for hree questions for judging teaching methods. Journal of Pedagogy, 3(2): 285-7.
Parish, Thomas, s. and Rehbein, Gary, C. (2009); Teaching Strategies and Student Orientation: Match or Mismach, International Journak of Reality Therapy. 16(1): 63-74.
Slavin RE. Educational psychology: Theory and practice. 9th ed. Boston: Allyn and Bacon; 2008.
Lotf-Abadi H. Educational psychology. Tehran: Samt Publication; 2005. [Persian].
Zahorik, J. A. (1987); Teaching: Rules, Research, Beauty and Creation, Journal of curriculum and supervision, 2(3): 275-284. Inventing Orientation and Mobility Techniques Teaching Methods, Heldref Publication, 37(2): 61-75.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار