پیش‌بینی گرایش‌های اجتماعی مطلوب و خودکنترلی بر اساس حمایت اجتماعی و ویژگی‌های خلقی: نقش واسطه‌ای خودکارآمدی در تنظیم هیجان و شایستگی هیجانی – اجتماعی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استاد گروه روان‌شناسی، دانشگاه خوارزمی تهران، ایران

3 استادیار گروه روانشناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف: این پژوهش پاسخی به نارسایی تحقیقات در زمینه‌ عوامل فردی و اجتماعی اثرگذار بر گرایش‌های اجتماعی مطلوب و خودکنترلی است. از این مطالعه پیش‌بینی خودکنترلی و نگرش اجتماعی مطلوب بر اساس ویژگی‌های خلقی و حمایت اجتماعی از طریق نقش واسطه‌ای شایستگی هیجانی اجتماعی و خودکارآمدی در تنظیم هیجان دانش‌آموزان دختر دبیرستانی بود.
روش: روش تحقیق این مطالعه، همبستگی از نوع معادلات ساختاری است. حجم نمونه 495 دانش‌آموز دوره متوسطه دوم به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده­ها از پرسشنامه‌های خودکنترلی روزن بام (1980)، گرایش‌های مطلوب اجتماعی کارلو و راندال (2003)، خلق‌وخوی بروم (2007)، حمایت اجتماعی واکس و همکاران (1986)، خودکارآمدی در تنظیم هیجان کاپرارا و همکاران (2008)، شایستگی هیجانی اجتماعی دانش‌آموزان زو و ای (2012) استفاده شد. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از روش‌های آماری مدل معادلات ساختاری استفاده شد.
یافته‌ها: با در نظر گرفتن شاخص‌های به‌دست‌آمده و مقادیر قابل‌قبول برای کفایت مدل، قابل‌قبول بودن مدل تضمین شد. بر اساس مدل ارائه‌شده در این مطالعه، متغیر خودکنترلی 63/0R2= و متغیر گرایش‌های اجتماعی مطلوب 48/0R2= توضیح داده شد.
نتیجه‌گیری: شایستگی هیجانی اجتماعی، گرایش‌های مطلوب اجتماعی و خودکنترلی را تقویت می‌کند، بنابراین توجه تعلیم‌و‌تربیت باید به پرورش شایستگی‌های دانش­آموزان به‌ویژه در بعد هیجانی اجتماعی معطوف باشد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Predicting desirable social tendencies and self-control based on social support and mood characteristics: Mediation role of self-efficacy in emotion regulation and emotional-social competence

نویسندگان [English]

  • Sima Ghamari 1
  • Parvin Kadivar 2
  • Afsaneh Ghanbaripanah 3
1 PhD student in Psychology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Professor, Department of Psychology, Kharazmi University, Tehran, Iran
3 Assistant Professor, Department of Psychology, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction: This study is a response to the inadequacy of research on individual and social factors affecting desirable social tendencies and self-control.
The aim of this study was to predict self-control and desirable social attitudes based on mood characteristics and social support through the mediating role of social emotional competence and self-efficacy in regulating the emotions of female high school students.
Method: The research method of this study is correlation of structural equations. The sample size of 495 secondary school students was selected by cluster random sampling. To collect data from Rosenbaum (1980) self-control questionnaire, Carlo and Randall (2003), Moody Brom (2007), Wax et al. (1986), Self-efficacy in emotion regulation of Caprara et al. (2008), Social emotional competence of students Zhu and E (2012) were used. In order to analyze the data, statistical methods of structural equation modeling were used.
Results: By considering the obtained indicators and acceptable values for the adequacy of the model, the acceptability of the model was guaranteed. Based on the model presented in this study, the self-control variable R2 = 0/63 and the variable of desirable social tendencies R2 = 0/48 were explained.
Conclusion: Social emotional competence strengthens desirable social tendencies and self-control. Therefore, education should be focused on cultivating students' competencies, especially in the social emotional dimension.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Self-control
  • desirable social tendencies
  • personality traits
  • social support
  • self-efficacy in emotion regulation
  • emotional-social competence

مراجع

افقری، فاطمه و قاسمی، سیمین. (1394). «رابطه بین اعتماد اجتماعی و گرایش‌های مطلوب اجتماعی». نشریه روان پرستاری، 3(2)، 62-71.
امامقلی‌وند، فاطمه. (1397). پیش‌بینی خلاقیت و شادکامی براساس جو مدرسه، شایستگی هیجانی اجتماعی معلم با میانجیگری درگیری تحصیلی، شایستگی هیجانی اجتماعی دانش‌آموزان دبیرستانی. پایان‌نامه دکتری روان‌شناسی تربیتی. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد تهران مرکز.
امامقلی‌وند، فاطمه؛ کدیور، پروین و شریفی، حسن پاشا. (1397). «شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه شایستگی هیجانی - اجتماعی دانش‌آموزان (SECQ)»، فصلنامه روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبایی، 9(33)، 101-79.
امامقلی‌وند، فاطمه؛ کدیور، پروین و شریفی، حسن پاشا. (1398). «پیش‌بینی شادکامی و خلاقیت براساس جو مدرسه با میانجیگری درگیری تحصیلی و شایستگی هیجانی- اجتماعی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی».  فصلنامه روان‌شناسی تربیتی، 15(52)، 155-181.
باربارا، جی؛ تاباکینگ، لیندا. اس. فیدل. مترجمان ایزانلو، بلال. فرزاد، ولی‌اله. حسن‌آبادی، حمیدرضا. ابوالمعالی، خدیجه. حبیبی عسگرآبادی، مجتبی. (1395). کاربرد آمار چند متغیری. تهران: انتشارات رشد.
بیرامی، منصور؛ هاشمی، تورج؛ پورشریفی، حمید و عندلیب کورایم، مرتضی. (1397). «برازش روابط ساختاری بزهکاری با اسناد خطا و اجبار والدینی با واسطه‌گری خودکنترلی». فصلنامه پژوهش‌های نوین روان‌شناختی، 51، 23-47.
پاک­منش، ناهید و جاودان، موسی. (1399). «پیش­بینی عملکرد تحصیلی از طریق خودکنترلی، خودمختاری و خودآگاهی در دانش­آموزان دوره ­دوم متوسطه ­شهرستان بندرعباس». دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 8(14)، 55-37.
حسین چاری، مسعود؛ مهرپور، آناهیتا و کمالی، فاطمه. (1394). «شاخص‌های روان‌سنجی مقیاس خود کارآمدی در تنظیم هیجانی». فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی. 8(12)، 85-113.
حیدری‌نسب، لیلا؛ برآبادی، اعظم. مقدسین، مریم. (1394). «بررسی ساختار عاملی نسخه فارسی پرسشنامه حالت- صفت بیان خشم کودک‌و‌نوجوان (STAXI-2 C/A)، در جمعیت ایرانی». فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 6(2)، 1-30.
خباز، محمود؛ بهجتی، زهرا و ناصری، محمد. (1390). «رابطه حمایت اجتماعی و سبک‌های مقابله با تاب‌آوری در پسران نوجوان». فصلنامه روان‌شناسی کاربردی. سال5. شماره 4(20)، 123-108.
صدری دمیرچی، اسماعیل؛ اسماعیلی قاضی ولوئی، فریبا. (1395). «اثربخشی آموزش مهارت‌های اجتماعی- هیجانی بر تنظیم شناختی هیجان و مهارت‌های اجتماعی کودکان دارای اختلال یادگیری خاص». فصلنامه ناتوانی‌های یادگیری. 5(4)، 59-68.
صمدی، سهیلا؛ موسوی، سید ولی‌اله؛ اکبری، بهمن و رضایی، سجاد. (1399). «اثربخشی آموزش خودکارآمدی بر خودتنظیمی و رفتارهای سلامت دانشجویان اهمال‌کار». دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 8(14)، 137-111.
علامه، عاطفه. (1395).تأثیر آموزش مهارت‌های مطلوب اجتماعی بر پرخاشگری، خودکارآمدی در تعامل با همسالان و شایستگی اجتماعی دانش‌آموزان پسر دوره ابتدایی دارای رفتار پرخاشگرانه شهر اهواز. پایان‌نامه دوره دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه چمران اهواز.
عندلیب کورایم، مرتضی. (1395). برازش روابط علی-ساختاری اجبار والدینی و اسنادهای علی با بزهکاری با واسطه‌گری خود-کنترلی و همدلی شناختی و عاطفی در بین مددجویان کانون‌های اصلاح و تربیت. پایان‌نامه دوره‌ی دکتری روان‌شناسی. دانشگاه تبریز. دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی. 
فرخی، احمد؛ متشرعی، ابراهیم و زیدآبادی، رسول. (1392). «تعیین روایی عاملی و پایایی نسخه فارسی پرسشنامه حالات خلقی برومز 32 سؤالی». فصلنامه رفتار حرکتی. پژوهشگاه تربیت‌بدنی و ورزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، 13، 15-40.
کجباف، محمدباقر؛ سجادیان، ایلناز و نوری، ابوالقاسم. (1389). «بررسی ساختار عاملی، روایی و اعتبار مقیاس گرایش‌های اجتماعی مطلوب در بین دانشجویان». جامعه‌شناسی کاربردی، شماره پیاپی (٣٨)، 118-101.
موسوی، سمانه. (1395). رابطه مثبت‌اندیشی با سرکشی ذهنی و حالات خلق دختران جوان والیبالیست. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روان‌شناسی عمومی. دانشکده علوم ورزشی، دانشگاه علامه طباطبایی.
Azizli, N., Atkinson, B. E., Baughman, H. M., Giammarco, E. A. (2015). “Relationships between general self-efficacy, planning for the future, and life satisfaction”. Personality and Individual Differences, 82, 58-60
Bandura, A. (1990). “Perceived self-efficacy in the exercise of control over AIDS infection”. Evaluation and program planning, 13(1), 9-17.
Bandura, A. (2001).“The changing face of psychology at the dawning of a globalization era”, Canadian Psychology, 42, 12-.42
Bandura, A. (2009).Cultivate self-efficacy for personal and organizational effectiveness. In E. A. Locke (Ed.), Handbook of principles of organization behavior. (2nd Ed., pp. 179-200). Oxford, UK: Blackwell.
Bandura, A., Caprara, G. V., Barbaranelli, C., Gerbino, M., Pastorelli, C. (2003).“Role of affective self-regulatory efficacy in diverse spheres of psychosocial functioning”. Child Development, 74, 769-782.
Berkman, E. T., Graham, A. M., Fisher, P. A. (2012). “Training self‐control: A domain‐general translational neuroscience approach”. Child Development Perspectives, 6(4), 374-384
Belgrave, F. Z., Nguyen, A. B., Johnson, J. L., Hood, K. (2011). “Who is likely to help and hurt? Profiles of African American adolescents with prosocial and aggressive behavior”. Journal of youth and adolescence, 40(8), 1012-1024.
Burruss, G. W., Holt, T. J., Bossler, A. (2019). “Revisiting the suppression relationship between social learning and self-control on software piracy”. Social Science Computer Review, 37(2), 178-195.
Caprara, G. V., Di Giunta, L., Eisenberg, N., Gerbino, M., Pastorelli, T., Tramontano, C. (2008). “Assessing Regulatory Emotional Self- Efficacy in three countries”. Journal of Psychological Assessment, 20, 227-237
Caprara, G. V., Gerbino, M., Paciello, M., Di Giunta, L., Pastorelli, C. (2010). Counteracting depression and delinquency in late adolescence. European Psychologist.
Caprara, G., Vecchione, M., Barbaranelli, C., Alessandri, G. (2013). “Emotional stability and affective self‐regulatory efficacy beliefs: Proofs of integration between trait theory and social cognitive theory”. European Journal of Personality, 27(2), 145-154.
Carlo, G., Streit, C., Crockett, L. (2018). “Generalizability of a traditional social cognitive model of prosocial behaviors to US Latino/a youth”. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology, 24(4), 596-604.
Cashwell, T. H., Skinner, C. H., Smith, E. S. (2001). “Increasing second-grade students' reports of peers' prosocial behaviors via direct instruction, group reinforcement, and progress feedback: A replication and extension”. Education and Treatment of Children, 161-175
Cobb-Clark, D. A., Kassenboehmer, S. C., Sinning, M. G. (2016). “Locus of control and savings”. Journal of Banking & Finance, 73, 113-130.
Cohn, M. A., Fredrickson, B. L., Brown, S. L., Mikels, J. A., Conway, A. M. (2009). “Happiness unpacked: positive emotions increase life satisfaction by building resilience”. Emotion, 9(3), 361.
DeHaan, C. R., Hirai, T., Ryan, R. M. (2016). “Nussbaum’s capabilities and self-determination theory’s basic psychological needs: Relating some fundamentals of human wellness”. Journal of Happiness Studies, 17(5), 2037-2049.
De Ridder, D. T., Lensvelt-Mulders, G. (2018). Taking stock of self-control: A meta-analysis of how trait self-control relates to a wide range of behaviors. In Self-Regulation and Self-Control (pp. 221-274). Routledge
Gallagher, M. W. (2012). “Self-efficacy”. Encyclopedia of human behavior (2nd Ed.). 314-320.
Gibbs, J. L., Kim, H., Ki, S. (2019). “Investigating the role of control and support mechanisms in members’ sense of virtual community”. Communication Research, 46(1), 117-145
Gunzenhauser, C., Heikamp, T., Gerbino, M., Alessandri, G., Von Suchodoletz, A., Di Giunta, L., et al. (2013). “Self-Efficacy in regulating positive and negative emotions. A validation study in Germany”. European Journal of Psychological Assessment, 29, 197-204.
Hofmann, V., Müller, C. M. (2018). “Avoiding antisocial behavior among adolescents: The positive influence of classmates’ prosocial behavior”. Journal of adolescence, 68, 136-145.
Hoffman, M. L. (2001). Empathy and moral development: Implications for caring and justice. Cambridge University Press.
Jia, L., Hirt, E. R., Fishbach, A. (2019). “Protecting an important goal: When prior self-control increases motivation for active goal pursuit”. Journal of Experimental Social Psychology, 85, 103875
Karimi, Y., Bashirpur, M., Khabbaz, M., Hedayati, A. A. (2014). “Comparison between perfectionism and social support dimensions and academic burnout in students”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 159, 57-63.
Mantz, L. S., Bear, G. G., Yang, C., Harris, A. (2018). “The Delaware Social-Emotional Competency Scale (DSECS-S): Evidence of Validity and Reliability”. Child Indicators Research, 11(1), 137-157.
Ma, T. L., Zarrett, N., Simpkins, S., Vandell, D. L., Jiang, S. (2020). “Brief report: Patterns of prosocial behaviors in middle childhood predicting peer relations during early adolescence”. Journal of Adolescence, 78, 1-8.
Marroquín, B., Nolen-Hoeksema, S., Clark, M. S., Stanton, A. L. (2019). “Social influences on cognitive processing in enacted social support: effects on receivers’ cognitive appraisals, emotion, and affiliation”. Anxiety, Stress, & Coping, 32(4), 457-475
Mesurado, B., Vidal, E. M., Mestre, A. L. (2018). “Negative emotions and behaviour: The role of regulatory emotional self-efficacy”. Journal of adolescence, 64, 62-71.
McCullough, M. E., Willoughby, B. L. (2009). “Religion, self-regulation, and self-control: Associations, explanations, and implications”. Psychological bulletin, 135(1), 69-93.
McCullough, M. E., Emmons, R. A., Tsang, J. A. (2002). “The grateful disposition: a conceptual and empirical topography”. Journal of personality and social psychology, 82(1), 112-127.
Richaud, M. C., Mesurado, B. (2016). “Las emociones positivas y la empatía como promotores de las conductas prosociales e inhibidores de las conductas agresivas”. Acción Psicológica, 13(2), 31-42.
Rosenbaum, M. (1980). “A schedule for assessing self-control behaviors: Preliminary findings”. Behavior therapy, 11(1), 109-121.
Thelwell, R. C., Lane, A. M., Weston, N. J. (2007). “Mood states, self-set goals, self-efficacy and performance in academic examinations”. Personality and Individual Differences, 42(3), 573-583.
Verduyn, P., Résibois, M., Massar, K. (2018). Encyclopedia of Personality and Individual Differences.
راهبردهای شناختی در یادگیری
دوره 9، شماره 16
بهار و تابستان 1400
تیر 1400
صفحه 35-56

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار