تأثیر تکالیف خلاقانه/غیر‌خلاقانه و هدف همکارانه/رقابتی بر حس استقلال دانش‌آموزان دختر پایه نهم

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد روانشناسی دانشگاه یزد

2 دانشیار گروه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه یزد

3 استادیار گروه روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه یزد

چکیده

هدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر تکالیف خلاقانه/ غیرخلاقانه و هدف همکارانه/ رقابتی بر حس استقلال دانش‌آموزان بود.
روش: طرح این تحقیق آزمایشی، عاملی تصادفی­ شده با چهار گروه آزمایش بود. جامعه آماری را تمامی دانش ­آموزان دختر پایه نهم تشکیل دادند که در سال تحصیلی 97-1396 در شهر یزد مشغول به تحصیل بودند. از این میان 126 نفر با استفاده از روش نمونه­ گیری تصادفی خوشه ­ای چندمرحله ­ای انتخاب شدند. برای اندازه­ گیری متغیر پژوهش از مقیاس رضایت از نیازهای اساسی استفاده شد. داده­ ها نیز با استفاده از روش تحلیل واریانس دوراهه مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت.
یافته­ ها: نتایج نشان داد نوع تکلیف (خلاقانه-غیرخلاقانه) و ساختار هدف (همکاری-رقابت)، هیچ‌یک به‌تنهایی بر افزایش حس استقلال دانش آموزان اثر معناداری نداشته است، درحالی‌که اثر تعامل معنادار بود (05/0>p). اثر تعامل نشان داد حس استقلال هنگام انجام تکالیف خلاقانه، از موقعیت همکاری به موقعیت رقابت افزایش یافته، درحالی‌که هنگام انجام تکالیف غیرخلاقانه، از موقعیت همکاری به رقابت کاهش نشان داده است.
نتیجه­ گیری: با توجه به یافته­ ها می ­توان نتیجه گرفت همکاری در صورت تعامل با تکالیف غیرخلاقانه بیشترین اثر را بر حس استقلال دارد و رقابت در تعامل با تکالیف غیرخلاقانه کمترین نمره‌ی استقلال را در پی دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Creative/Non-Creative Tasks and Cooperative/Competitive Goal on Sense of Autonomy Among 9th Grade Girl Students

نویسندگان [English]

  • Samaneh Sadat Tabaei 1
  • Mehdi Rahimi 2
  • Ahmad Zandavanian 3
1 Master of Psychology, Yazd University
2 Associate Professor, Department of Psychology and Educational Sciences, Yazd University
3 Assistant Professor, Department of Psychology and Educational Sciences, Yazd University
چکیده [English]

Objective: The purpose of this study was to investigate the effect of creative/non creative tasks and cooperative/competitive goal on students' sense of autonomy.
Method: The Experimental research design was a randomized design with four experimental groups. The statistical population included all 9th grade girl students studying in 2017-18 academic year in Yazd. Using multi-stages cluster sampling, 126 participants were randomly selected. To measure the research variable, the Work-related Basic Need Satisfaction scale was used. Data was analyzed by using ANOVA.
Result: The results showed that the type of the task (creative/ non-creative) and goal structure (cooperation/competition) did not independently have significant effects on students' sense of autonomy, while the interaction effect was significant (P<0/05). The interaction effect showed that Sense of autonomy during working on creative tasks increased from the cooperation situation to the competition situation, while during noncreative tasks, their scores were reduced from the cooperation to the competition situation.
Conclusion: According to these findings, it can be concluded that cooperation in the case of interaction with non-creative tasks has the greatest effect on sense of autonomy, and competition in interaction with non-creative tasks has the lowest effect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Creative Task
  • Non-Creative Task
  • Cooperative Goal
  • Competitive Goal
  • Sense of Autonomy

مراجع

ابراهیمی­بخت، حبیب­اله؛ یاراحمدی، یحیی؛ اسدزاده، حسن و احمدیان، حمزه. (1397). «تدوین مدل سرزندگی تحصیلی براساس خشنودی از نیازهای بنیادین روانشناختی، جهت­گیری انگیزشی، یادگیری خوراهبر»، دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 6(11)، 153-135.
احمدیان، حمزه؛ جمهری، فرهاد؛ احدی، حسن و فرخی، نورعلی. (1390). «تدوین و آزمون مدل ارتباط بین شخصیت، نیازهای روانی و بهزیستی روانشناختی»، دستاوردهای روانشناختی، 1(18)، 18-1.
البرزی، محبوبه؛ رضویه، اصغر. (1390). «تأثیر انگیزش بیرونی بر خلاقیت کودکان». تازه­های علومشناختی، 13(2)، 66-57.
پلنت، جولی. (1392). راهنمای گام­به­گام برای تحلیل داده­ها با استفاده از برنامه SPSS: راهنمای نجات، ترجمه علی­اکبر رضایی. تهران: فروزش.
حجازی، الهه؛ خضری­آذر، هیمن و امانی، جواد. (1391). «ادراک دانش­آموز از حمایت معلم از خودمختاری و خودکارآمدی انگلیسی: نقش واسطه­ای نیازهای اساسی روانشناختی». مطالعاتآموزشویادگیری، 1(62)، 50-29.
سپهریان­آذر، فیروزه. (1395). «تأثیر روش یادگیری مشارکتی جیگ­ساو بر نیازهای اساسی روانشناختی دانش­آموزان»، پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 13(4)، 30-21.
شیخ­الاسلامی، راضیه و دفترچی، عفت. (1394). «پیش­بینی نشاط ذهنی دانش­آموزان براساس جهت‌گیری‌های هدف و نیازهای اساسی روانشناختی»، مجله روانشناسی، 19(2)، 174-147.
فرانکن، رابرت ای. (1393). انگیزش و هیجان. ترجمه حسن شمس­اسفندآباد، غلامرضا محمودی و سوزان امامی­پور، تهران: نشر نی.
متقی، شکوفه؛ یزدی، سیده منور؛ بنی­جمالی، شکوه السادات و درویزه، زهرا. (1393). «ارتباط معلم-دانش­آموز و تصمیم به ادامه یا ترک تحصیل: نقش واسطه­ای: نقش واسطه­ای انگیزش خودتعیین­گری و عملکرد تحصیلی»، پژوهش در نظام­های آموزشی، 27(8)، 58-35.
محیاپور، اکبر. (1377). اثر رقابت بر انگیزه درونی و عملکرد حل مسأله دانش­آموزان مقطع راهنمایی، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شیراز.
ناعمی، علی­محمد؛ کریمی، علی و فقیهی، سمانه. (1399). «تأثیر تدریس الگوی چرخه یادگیری مبتنی بر رویکرد سازنده­گرایی بر انگیزش تحصیلی و خلاقیت دانش­آموزان دختر پایه هفتم»، دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 8(14)، 186-163.
Badri, R., Amani-Saribaglou, J., Ahrari, G., Jahadi, N., Mahmoudi, H. (2014). “School culture, basic psychological needs, intrinsic motivation and academic achievement: testing a casual model”. Mathematics Education Trends and Research, 1-13.
Benita, M., Roth, G., Deci, E. L. (2014). “When are mastery goals more adaptive? It depends on experiences of autonomy support and autonomy”. Educational Psychology, 106(1), 258-267.
Bittner, J. V., Heidemeier, H. (2013). “Competitive mindsets, creativity, and the role of regulatory focus”. Thinking Skills and Creativity, 9, 59-68.
Bittner, J. V., Bruena, M., Rietzschel, E. F. (2016). “Cooperation goals, regulatory focus, and their combined effects on creativity”. Thinking Skills and Creativity, 19, 260-268.
Bujacz, A., Dunne, S., Fink, D., Gatej, A. R., Karlsson, E., Ruberti, V., Wronska, M. K. (2016). “Why do we enjoy creative tasks? Results from a multigroup randomized controlled study”. Thinking Skills and Creativity, 19, 188-197.
Chen, B., Vansteenkiste, M., Beyers, W., Boone, L., Deci, E. L., Van der Kaap-Deeder, J., Verstuyf, J. (2015). “Basic psychological need satisfaction, need frustration, and need strength across four cultures”. Motivation and Emotion, 39(2), 216-236.
Cheon, S. H., Reeve, J., Moon, I. S. (2012). “Experimentally based, longitudinally designed, teacher-focused intervention to help physical education teachers be more autonomy supportive toward their students”. Sport & Exercise Psychology, 34(3), 365-396.
Conti, R., Amabile, T. M. (1995). Problem Solving Among Computer Science Students: The Effect of Skill, Expectation and Personality on Solution Quality. Boston, Massachusetts.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). “The "what" and "why" of goal pursuits: Human needs and the self-determination of behavior”. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.
Deci, E. L., Betley, G., Kahle, J., Abrams, L., & Porac, J. (1981). “When trying to win: competition and intrinsic motivation”. Personality and Social Psychology Bulletin, 7, 79-83.
Deci, E. L., Ryan, R. M., Williams, G. C. (1996). “Need satisfaction and the self-regulation of learning”. Learning and Individual Differences, 8(3), 165-183.
Deutsch, M. (1949). “A theory of cooperation and competition”. Human Relations, 2, 129-151.
Estrada, C. A., Isen, A. M., Young, M. J. (1997). “Positive affect facilitates integration of information and decreases anchoring in reasoning among physicians”. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 72, 117-135.
Friedman, R. S., Forster, J. (2001). “The effects of approach and avoidance motor actions on the elements of creative insight”. Personality and Social Psychology, 79(4), 477-492.
Gruys, M. L., Munshi, N. V., Dewett, T. C. (2011). “When antecedents diverge: Exploring novelty and value as dimensions of creativity”. Thinking Skills and Creativity, 6(2), 132-137.
Hardy, J. H., Ness, A. M., Mecca, J. (2017). “Outside the box: Epistemic curiosity as a predictor of creative problem solving and creative performance”. Personality and Individual Differences, 104, 230-237.
Heydari, M., Neyestani, Ghamarani, A., Faramarzi, S. (2012). “Relationship between the level of personal autonomy in high school students and the rate of teacher's attention teaching approaches of personal autonomy”. Education and Learning, 1(1), 35-42.
Johnson, D. W., Johnson, R. T. (1974). “Instructional goal structure: Cooperative, competitive, or individualistic”. Review of Educational Research, 44, 213-240.
Johnson, D. W., Johnson, R. T. (2005). “New developments in social interdependence theory”. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 131, 285-358.
Klassen, R., M., Perry, N., E., Frenzel. A., C. (2012). “Teachers’ relatedness with students: An underemphasized component of teachers’ basic psychological needs”. Educational Psychology, 104(1), 150-165.
Longo, Y., Gunz, A., Curtis, G. J., Farsides, T. (2016). “Measuring need satisfaction and frustration in educational and work contexts: the need satisfaction and frustration scale (NSFS)”. Happiness Studies, 17(1), 295-317.
Nicholls, J. G. (1972). “Creativity in the person who will never produce anything original and useful: The concept of creativity as a normally distributed trait”. American Psychologist, 27, 717-727.
Niemiec, C. P., Ryan, R. M. (2009). “Autonomy, competence, and relatedness in the classroom: Applying self-determination theory to educational practice”. School Field, 7(2), 133-144.
Parra, P., Oliva, A. (2009). “A longitudinal research on the development of Eemotional autonomy during adolescence”, The Spanish Journal of Psychology, 1, 66-75.
Roseth, C. J., Johnson, D. W., & Johnson, R. T. (2008). “Promoting early adolescents’ achievement and peer relationships: the effects of cooperation, competition, and individualistic goal structures”. Psychological Bulletin, 134, 223-246.
Rushton, S., Larkin, E. (2001). “Shaping the learning environment: Connecting developmentally appropriate practices to brain research”. Early Childhood Education, 29(1), 25-34.
Shalley, C. E., Perry-Smith, J. E. (2001). “Effects of social-psychological factors on creative performance: the role of informational and controlling expected evaluation and modeling experience”. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 84(1), 1-22.
Torrance, E. P. (1998). “An interview with E P. Torrance: About creativity educational”. Psychology Review, 10, 441-452.
Torrance, E. P. (2003). “The millennium: A time for looking forward and looking back”. Secondary Gifted Education. 15(1), 6-12.
Van den Broeck, A., Vansteenkiste, M., De Witte, H., Soenens, B., Lens, W. (2010). “Capturing autonomy, competence, and relatedness at work: construction and initial validation of the work-related basic need satisfaction scale”. Occupational and Organizational Psychology, 83(4), 981-1002.
 
راهبردهای شناختی در یادگیری
دوره 8، شماره 15
آبان 1399
صفحه 57-72

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار