اثربخشی برنامه آموزشی کارکردهای اجرایی بر عملکرد حافظه کاری کلامی در دانش‌آموزان با آسیب بینایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه علامه طباطبائی

2 استاد گروه روان‌شناسی و آموزش کودکان استثنایی، دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار گروه سنجش و اندازه گیری، دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه آموزشی کارکردهای اجرایی بر عملکرد حافظه کاری کلامی در دانش‌آموزان با آسیب بینایی انجام شد.
روش: این پژوهش نیمه‌آزمایشی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری به‌همراه گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانش‌آموزان با آسیب بینایی شهر تهران در سال تحصیلی 98-1399 تشکیل دادند. از این جامعه، با استفاده از روش نمونه‌گیری در دسترس 30 دانش‌آموز که ویژگی‌های لازم بر اساس ملاک‌های ورود را داشتند، انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل (15 نفر) جاگماری شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از خرده‌آمون های هوش وکسلر (حافظه ارقام و توالی حرف عدد) استفاده شد. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه 45 دقیقه‌ای و به‌صورت گروهی تحت آموزش قرار گرفت و گروه کنترل مداخله‌ای را دریافت نکردند. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج نشان داد آموزش کارکردهای اجرایی در گروه آزمایش موجب بهبود عملکرد حافظه شده است و این تأثیر در مرحله پیگیری یک‌ماهه پایدار بود (05/0p <).
نتیجه‌گیری: توجه به نتایج به‌دست‌آمده از مطالعه حاضر می‌توان نتیجه‌گیری کرد که آموزش کارکردهای اجرایی می‌تواند به‌عنوان یک روش مداخله‌ای در بهبود عملکرد حافظه کاری کلامی دانش‌آموزان با آسیب بینایی استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effectiveness of Executive Functions Program on Performance of Verbal Working Memory in Students with Visual Impairment

نویسندگان [English]

  • Asgar Choobdari 1
  • Hamid Alizadeh 2
  • Parviz Sharifi Daramadi 2
  • Mohamad Asgari 3
چکیده [English]

Objective: the aim of this study was to determine the effectiveness of executive functions program on performance of verbal working memory in students with visual impairment. Method: the research was a quasi-experimental study with a pretest-posttest and follow-up with the control group. The statistical population of the study consisted of all students with visual impairment in Tehran 2018-2019. Using an available sampling method, 30 students with the required criteria based on the inclusion criteria were selected and randomly assigned to experimental (n = 15) and control (n = 15) groups. Wechsler intelligence subcomponents were used for data collection. The experimental group was trained in 10 sessions of 45 minutes and the control group did not receive any intervention. ANOVA with repeated measures was used for data analysis.
Results: the results showed that training the executive functions in the experimental group improved performance of verbal working memory and this effect remained to sustain at o month follow-up (p < 0.05).
Conclusion: based on the results of the present study, it can be concluded that executive function training can be used as an intervention method to improve performance of verbal working memory in students with visual impairment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • executive functions
  • verbal working memory
  • visual impairment

مراجع

احمدی کمرپشتی، عاصفه، ابراهیمی قوام­آبادی، صغری، علیزاده، حمید، دلاور، علی، فرخی، نورعلی. (1398). «پیش‌بینی عملکرد ریاضیات براساس کارکردهای اجرایی در کودکان بهنجار مقطع چهارم ابتدایی». راهبردهای شناختی در یادگیری، 7(12)، 169-187.
زندکریمی، غزال، یزدی، سیده منور. (1395). «مقایسه سطح حافظه کاری، انعطاف‌پذیری و حل مسئله دانشجویان در انتخاب راهبردهای مقابله با استرس هیجان‌مدار». راهبردهای شناختی در یادگیری، 7(7)، 57-70.
صادقی، احمد، ربیعی، محمد، عابدی، محمدرضا. (1390). «رواسازی و اعتباریابی چهارمین ویرایش مقیاس هوش وکسلر کودکان». روان‌شناسی تحولی: روان شناسان ایرانی، 7(28)، 386-377.
علیزاده، حمید. (1385). «رابطه کارکردهای اجرایی عصبی- شناختی با اختلال‌های رشدی». تازه‌های علوم شناختی. ۸(۴)، ۵۷-۷۰
گراث- مارنات، گ. (2003). راهنمای سنجش روانی. ترجمه: حسن پاشاشریفی و محمدرضا نیک‌خو (1384). تهران: انتشارات رشد.
مدنی، سیده سمیرا، علیزاده، حمید. (1397). «کارکردهای ‌اجرایی و راهبردهای اثربخش برای بهبود آن در دانش‌آموزان با اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی». تعلیم و تربیت استثنایی. ۴(۱۵۳)، ۵۵-۶۳.
Bathelt, J., Dale, N. J., De Haan, M., Clark, C. A. (2020). “Brain structure in children with congenital visual disorders and visual impairment”. Developmental Medicine & Child Neurology,62(1), 125-131.
Bathelt, J., de Haan, M., Salt, A., Dale, N. J. (2018). “Executive abilities in children with congenital visual impairment in mid-childhood”. Child Neuropsychology, 24(2), 184-202.
Bottini, R., Mattioni, S., Collignon, O. (2016). “Early blindness alters the spatial organization of verbal working memory”. Cortex, 83, 271-279.
Davis, C. L., Tomporowski, P. D., McDowell, J. E., Austin, B. P., Miller, P. H., Yanasak, N. E., Naglieri, J. A. (2011). “Exercise improves executive function and achievement and alters brain activation in overweight children: a randomized, controlled trial”. Health Psychology, 30(1), 91-98.
Diamond, A. (2013). “Executive functions”. Annual review of psychology, 64, 135-168.
Diniz, G. B., Sita, L. V. (2019). “Development of Low-Cost Tactile Neuroanatomy Learning Tools for Students With Visual-Impairment”. Journal of Undergraduate Neuroscience Education, 17(2), A153.
Enriquez-Geppert, S., Huster, R. J., Herrmann, C. S. (2013). “Boosting brain functions: Improving executive functions with behavioral training, neurostimulation, and neurofeedback”. International Journal of Psychophysiology, 88(1), 1-16.
Funahashi, S. (2017). “Working memory in the prefrontal cortex”. Brain sciences, 7(5), 1-22.
García-Madruga, J. A., Gómez-Veiga, I., Vila, J. Ó. (2016). “Executive functions and the improvement of thinking abilities: The intervention in reading comprehension”. Frontiers in psychology, 7 (58), 1-15.
Heyl, V., Hintermair, M. (2015). “Executive function and behavioral problems in students with visual impairments at mainstream and special schools”. Journal of Visual Impairment & Blindness, 109(4), 251-263.
Hoddinott, J. D., Schuit, D., Grahn, J. A. (2019). “Investigation of working memory networks for verbal and rhythmic stimuli”. bioRxiv, 14 (80), 23-38.
Knight, V. F., Muhd Khairi, N., Omar, R., Ramlee, A., Mohd Isa, M. (2018). “Characteristics of visually impaired children aged below 4 years in two public tertiary hospitals in Selangor, Malaysia”. Malays J Public Health Med, 2018(Special Volume 1), 18-25.
Meltzer, L. (2010). Promoting executive function in the classroom. Guilford Press.
Myers, N. E., Stokes, M. G., Nobre, A. C. (2017). “Prioritizing information during working memory: beyond sustained internal attention”. Trends in Cognitive Sciences, 21(6), 449-461.
Orban, S. A., Rapport, M. D., Friedman, L. M., Kofler, M. J. (2014). “Executive Function/Cognitive Training for Children with ADHD: Do Results Warrant the Hype and Cost?”. The ADHD Report, 22(8), 8-14.
Paulesu, E., Shallice, T., Danelli, L., Sberna, M., Frackowiak, R. S., Frith, C. D. (2017). “Anatomical modularity of verbal working memory? Functional anatomical evidence from a famous patient with short-term memory deficits”. Frontiers in human neuroscience, 11, 1-16.
Perone, S., Plebanek, D. J., Lorenz, M. G., Spencer, J. P., Samuelson, L. K. (2019). “Empirical Tests of a Brain‐Based Model of Executive Function Development”. Child development, 90(1), 210-226.
Poulose, M. S. (2012). Program evaluation of an executive functions intervention at a middle school setting.
Rimmele, J. M., Gudi-Mindermann, H., Nolte, G., Roeder, B., Engel, A. K. (2019). “Working memory training integrates visual cortex into beta-band networks in congenitally blind individuals”. NeuroImage, 194, 259-271.
Shipstead, Z., Engle, R. W. (2018). Mechanisms of working memory capacity and fluid intelligence and their common dependence on executive attention.
Shipstead, Z., Lindsey, D. R., Marshall, R. L., Engle, R. W. (2014). “The mechanisms of working memory capacity: Primary memory, secondary memory, and attention control”. Journal of Memory and Language, 72, 116-141.
Swanson, H. L., Luxenberg, D. (2009). “Short-term memory and working memory in children with blindness: Support for a domain general or domain specific system?”. Child Neuropsychology, 15(3), 280-294.
von Bastian, C. C., Oberauer, K. (2014). “Effects and mechanisms of working memory training: a review”. Psychological research, 78(6), 803-820.
 
راهبردهای شناختی در یادگیری
دوره 8، شماره 14
تیر 1399
صفحه 95-110

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار