نقش و جایگاه انگیزه تحصیلی درونی و بیرونی و درگیری تحصیلی در پیش‌بینی اضطراب امتحان دانش‌آموزان دوره متوسطه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم تربیتی دانشگاه بوعلی‌سینا

2 کارشناسی ارشد مدیریت آموزشی دانشگاه بوعلی‌سینا

چکیده

هدف: اضطراب امتحان یک سازه مهم و تأثیرگذار در سرنوشت تحصیلی دانش‌آموزان است که بررسی عوامل مرتبط با آن همواره موردتوجه روانشناسان تربیتی بوده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه اضطراب امتحان باانگیزه تحصیلی درونی و بیرونی و درگیری تحصیلی در بین دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر همدان است.
روش: با استفاده از فرمول کوکران 346 نفر به‌عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شد. ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه انگیزه تحصیلی هارتر (1981)؛ پرسشنامه اضطراب امتحان ساراسون (1984) و پرسشنامه درگیری تحصیلی زرنگ (2012) بود، تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با استفاده از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه (به شیوه گام‌به‌گام) انجام شد.
یافته‌ها: براساس یافته‌های پژوهش ارتباط میان انگیزه تحصیلی درونی و اضطراب امتحان مثبت و معنادار، انگیزه تحصیلی بیرونی و اضطراب امتحان منفی و معنادار و ارتباط میان درگیری تحصیلی و اضطراب امتحان نیز مثبت و معنادار است، همچنین براساس یافته‌های پژوهش اضطراب امتحان را می‌توان با استفاده از فرمول y=35.916 -0.134x1+0.45x2+0.03x3 براساس متغیرهای، انگیزه درونی و بیرونی و اضطراب امتحان به‌صورت معنادار و با ضریب تعیین 0.115 پیش‌بینی نمود.
نتیجه‌گیری: براساس این نتایج توجه به نقش متقابل انگیزه و درگیری تحصیلی و اضطراب امتحان در دانش‌آموزان می‌تواند عملکرد تحصیلی آنان را بهبود بخشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The role and status of internal and external academic motivation and academic engagement in predicting test anxiety of high school student

نویسندگان [English]

  • Afshin Afzali 1
  • Fahime Aminhatami 2
1 Department of Educational Sciences, Faculty of Literature, University of Bu-Ali Sina, Hamedan, Iran
2 Department of Educational Sciences, Faculty of Literature, University of Bu Ali Sina, Hamedan, Iran
چکیده [English]

Objective:Testanxiety is an important and influential factor in the academic achievement of students, and the study of its related factors has always been of interest to educational psychologists.The purpose of the present study was to investigate the relationship between the test anxiety with internal and external educational motivation and academic engagement among secondary school students in Hamadan.
Method: Using Cochran formula, 346 people were considered as sample size. To collect data, the Hartler Motivation Questionnaire (1981), Sarason test anxiety questionnaire (1984) and Zarang Educational Inventory (2012 were used.
Data analysis was performed using Pearson correlation and multiple regression (step by step).
Results: According to the research findings, The relationship between internal motivation and anxiety, positive and significant test, external educational motivation and test anxiety are negative and significant, and the relationship between Academic engagement and test anxiety is also positive and significant. Also, based on the findings, the test anxiety can be predicted using the formula y = 35.916 -0.134x1 + 0.45x2 + 0.03x3 based on variables, internal and external motivation and test anxiety, with a coefficient of 0.115.
Conclusion:Based on these results, paying attention to the mutual role of motivation and academic engagement and test anxiety in students can improve their educational performance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • academic motivation
  • educational engagement
  • test anxiety
  • high school students
ابوالقاسمی، عباس (1381). بررسی میزان همه‌گیرشناسی اضطراب امتحان و اثربخشی دو روش درمانی در کاهش اضطراب امتحان دانش‌آموزان دبیرستانی. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه شهید چمران اهواز.
ترازی، زهرا و خارمی، ملوک (1392). «اثربخشی آموزش راهبردهای یادگیری و مطالعه در ارتقای خودپنداره‌ی دانش‌آموزان دارای اضطراب امتحان»، مجله روان‌شناسی مدرسه، 2(1)، 80-98.
خرمی­راد، اشرف؛ ارسنگ، شهرام؛ احمدی طهران، هدی و دهقانی، حکیم (1392). «ارتباط هوش معنوی با اضطراب امتحان در دانشجویان پرستاری و مامایی: کاربرد تحلیل مسیر». مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 13(4)، 319-330.
خسروی، معصومه، استوار، زهره و اعظمی، سعید (1391). اضطراب امتحان و راهبردهای مقابله با آن. تهران: نشر علم.
درتاج، فریبرز؛ موسوی، سید حمید و رضایی، پروین (1392). «بررسی میزان اضطراب امتحان و عوامل مؤثر با آن در بین دانشجویان جدیدالورود دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان». مجله پزشکی هرمزگان، 17(4)، 365-374.
سالم، مهسا (1395). نقش چشم‌انداز زمانی در رابطه بین خودتنظیمی و انگیزش تحصیلی در دانشجویان دانشگاه بوعلی سینا. پایان‌نامه کارشناسیارشد، دانشگاه بوعلی سینا.
سپهریان آذر، فیروزه و رضایی، زمانه (1389). «میزان شیوع اضطراب امتحان و تأثیر مقابله درمانگری بر کاهش میزان آن و افزایش عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دختر دبیرستانی»، فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 25، 65-80.
سعدی­پور، اسماعیل و شجاعی، مریم (1393). «بررسی ارتباط بین اضطراب، خودباوری تحصیلی با انگیزش پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه پیام نور شهرستان بجنورد»، فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهشنامه تربیتی، 38، 79-94.
سماوی، سید عبدالوهاب؛ ابراهیمی، کلثوم و جاودان، موسی (1395). «بررسی رابطه درگیری‌های تحصیلی، خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش‌آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس»، دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 4(7)، 71-92.
شیخ‌زاده، رامین (1394). مقایسه انگیزش تحصیلی و فکر انتقادی دانش‌آموزان کلاس هشتم مدارس عادی و هوشمند شهرستان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بوعلی سینا.
صابر، سوسن و شریفی، حسن پاشا (1392). «پیش‌بینی ابعاد درگیری تحصیلی براساس سبک‌های هویت در دانش‌آموزان دختر پایه اول دبیرستان‌های دولتی تهران». پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، سال دهم، دوره دوم، شماره 11، 72-85.
صادقی، مسعود؛ ویسکرمی، حسنعلی و چهری، پرستو (1395). «بررسی تأثیر آموزش امید بر درگیری تحصیلی دانش‌آموزان دختر کم‌توان ذهنی». تعلیم و تربیت استثنائی، 16(2)، 30-37.
غفاری، ابوالفضل و ارفع بلوچی، فاطمه (1390). «رابطه انگیزش پیشرفت و خود پنداره تحصیلی با اضطراب امتحان در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه فردوسی مشهد». مجلهپژوهش‌هایروانشناسیبالینیومشاوره، دوره اول، شماره 2، 136-121.
قدم­پور، عزت­اله؛ سبزیان، سعیده و بیرانوند، ساناز (1392). «اثربخشی آموزش شناختی- رفتاری بر اضطراب امتحان دانش­آموزان دختر دبیرستان­های شهر اصفهان»، دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 1(1)، 49-60.
کاظمیان مقدم، کبری و مهرابی­زاده هنرمند، مهناز (1391). اضطراب امتحان و راه‌های مقابله با آن، تهران: انتشارات آراد کتاب، کهکشان دانش.
مهنا، سعید و طالع­پسند، سیاوش (1395). «رابطه بین حمایت‌های مختلفی و خودآگاهی هیجانی با درگیری تحصیلی: نقش میانجی بهزیستی تحصیلی». مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 4، 31-42.
نوری، فریده؛ میرشاه جعفری، سید ابراهیم و سعادتمند، زهره (1394). «بررسی رابطه بین خودباوری تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در درس فیزیک مبتنی بر انگیزه تحصیلی». پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، سال دوازدهم، دوره دوم، شماره 19، 75-89.
هاشمی نصرت­آباد، تورج؛ بیرامی، منصور؛ واحدی، شهرام و بیرامی، ناصر (1395). «تعیین اثربخشی آموزش راهبردهای کمک خواهی در بهبود نشانـه­های استـرس تحصیلی، عملکـرد و انگیزش تحصـیلی با تعدیل­گری سبک­های اسنادی در دانش­آموزان». دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 5(8)، 139-158.
یارمحمدزاده، پیمان و فیض الهی، زهرا (1394). «تعیین رابطه حمایت اجتماعی، انگیزه تحصیلی با خودکارآمدی تحصیلی دانش‌آموزان دبیرستان‌های شهر تبریز و آذرشهر». جامعه‌شناسی کاربردی، 27(1)، 157-169.
یعقوبی، ابوالقاسم؛ محققی، حسین؛ یوسف­زاده، محمدرضا، گنجی، کامران و الفتی، ناهید (1393). «تأثیر آموزش مدیریت زمان بر اضطراب امتحان و انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان». مجله روان‌شناسی مدرسه، دوره سوم، شماره 1، 131-144.
Cho, MH., Cho, YJ. (2014). “Instructor scaffolding for interaction and students' academic engagement in online learning: Mediating role of perceived online class goal structures”. The Internet and Higher Education, 21, 25-30.
Clark, M. H., C. A. Schroth. (2010). “Examining relationships between academic motivation and personality among college students”, Learning and Individual Differences, 20, 19-24
Eybergen, D. (2010). Negative Thinking and Test Anxiety: Helping Students Manage the fear of Writing Tests. Coach Apparent. [citd 2011 Feb 10]. available from: http://dyaneybergen.com/503/negativethinking- and-test-anxiety-helping-students-manage-the-fear-of-writing-tests
File, S.E., Hyde, J.R.G. (2012). “Can social interaction be used to measure anxiety?”, British journal of pharmacology, 62(1), 19-24.
Fong, S. F., Osamah, A.M. (2010). “Modality and redundancy Effects on music theory learning Among pupils of different Anxiety levels”. International journal of Human and social sciences, 5(9), 589-597.
Harter, S. (1981). “A new self – report scale of intrinsic versus extrinsic orientation in classroom: Motivational and informational components”. Developmental Psychology, 17(3), 300-312.
Hill, Kennedy T., Wigfield, A. (2009). “Test Anxiety: A Major Educational Problem and What Can Be Done about It”. The Elementary School Journal, 12(1), 105-126.
Larson, H. A., Yoder, A., Johnson, C., Ramahi, M. E., Sung, J., Washburn, F. (2010). “Test anxiety and relaxation training in third-grade students”. Journal of Eastern Education. 39(1), 13 - 22.
Lepper, M.R., Corpus, J.H. & Iyenger, Sh. S. (2005). “Intrinsic Anidextrinsic Motivational Orientations in the Classroom:Age Differences and Academic Correlate”. Journal of Educational Psychology. 97(2), 84-196.
Pietarinen, J., Soini, T., Pyhalto, K. (2014). “Students’ emotional and cognitive engagement as the determinants of well-being and achievement in school”. International Journal of Educational Research. 67, 40-51.
Sapp, M. (1999). Test Anxiety, Applied research, assessment and treatment interventions, Lanham, USA: Wisconsin University Press of American.
Sarason, I.G. (1975). Anxiety and self preoccupation. In I.G. sarason & C.D.
Shaari, AS., Yusoff, NM., Ghazali, IM., Osman, RH., Dzahir, NFM. (2014). “The Relationship between Lecturers Teaching Style And Students Academic Engagement”. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 118, 10-20.
Wang, M., Eccles, S. (2013). “School context, achievement motivation, and academic engagement: A longitudinal study of school engagement using a multidimensional perspective, Learning and Instruction, Volume 28,  12-23.
Weiner, B.A., Carton, J. S. (2012). “Avoidant coping: A mediator of maladaptive perfectionism and test anxiety”. Journal of Personality and Individual Differences, 52, 632-636.