ارائه مدل علی برای پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی بر اساس متغیرهای حل مسأله و جرأت‌ورزی دانش‌آموزان با واسطه‌گری تاب‌آوری تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی،‌ گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تبریز،‌ تبریز، ایران.

2 دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی درسی،‌ گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی،‌ تهران، ایران

3 دانشیار برنامه ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی،‌ تهران،‌ ایران

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل علی برای پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی براساس متغیرهای حل مسأله و جرأت‌ورزی دانش‌آموزان با واسطه‌گری تاب‌آوری تحصیلی انجام شد.
روش: روش این پژوهش توصیفی همبستگی و از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه‌ی آماری شامل کلیه‌ی دانش‌آموزان پسر دوره دوم متوسطه شهر کرج در سال تحصیلی 98-97 بود. شرکت‌کنندگان پژوهش شامل 380 دانش‌آموز بود که به شیوه‌ی نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. برای اندازه‌گیری متغیرهای پژوهش، پرسشنامه‌های تاب‌آوری تحصیلی، جرأت‌ورزی و حل مسأله به کار گرفته شد. برای تجزیه تحلیل داده‌ها از آزمونه‌ای آماری همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر جهت بررسی روابط علّی بین متغیرها استفاده شد.
یافته‌ها: مطابق با یافته‌های پژوهش، مهارت حل مسأله اثر مستقیم بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارد (66/0β= ، 01/0≥P). اثر غیرمستقیم مهارت حل مسأله از طریق تاب‌آوری تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان معنادار است (25/0β= ، 05/0≥P). تأثیر مستقیم جرأت‌ورزی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان در این پژوهش تأیید شد (56/0β= ، 01/0≥P). تأثیر غیرمستقیم جرأت‌ورزی بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان از طریق تاب‌آوری تحصیلی در این پژوهش تأیید شد (26β= 0/، 05/0≥P). تاب‌آوری تحصیلی اثر مستقیم بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارد (55/0β= ، 01/0≥P). نتایج مدل معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار AMOS نشان داد که مدل پژوهش از برازش خوبی برخوردار است. در کل، نتایج این پژوهش شواهدی را برای نقش واسطه‌ای تاب‌آوری تحصیلی در رابطه بین حل مسأله و جرأت‌ورزی با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان فراهم آورد.
نتیجه‌گیری: آموزش مهارت‌های حل مسأله و جرأت‌ورزی می‌تواند تاب‌آوری تحصیلی و به‌دنبال آن پیشرفت تحصیلی را افزایش دهد.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Presenting a Causal Model For Predicting Academic Achievement Based On Problem-Solving Variables And Students' Audacity Mediated By Academic Resilience

نویسندگان [English]

  • Ehsan Azimpour 1
  • Nasrin Ozayi 2
  • Alireza Assareh 3
1 PhD Student in Curriculum, Department of Education Sciences, Faculty of Education and psychology, Tabriz University, Tabriz, Iran.
2 tehean
3 Associate Professor of Curriculum Planning, Department of Educational Sciences, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Tarbiat Dabir Shahid Rajaei University, ‌ Tehran, ‌ Iran
چکیده [English]

Purpose:The aim of this study was to provide a causal model for predicting academic achievement based on problem-solving variables and students' aspirations mediated by academic resilience.
Method: The method of this research was descriptive correlation and structural equations. The statistical population consisted of all male high school students in Karaj in the academic year 97-98. Participants included 380 students who were selected through multi-stage cluster sampling. To measure the research variables were used the Academic Resiliency Questionnaire, the Assertiveness Questionnaire and the Problem Solving Questionnaire. For data analysis Pearson correlation test and path analysis were used to examine the causal relationships between variables.
results: According to research findings, problem solving skills have a direct effect on students' academic achievement (β=0/66, P≤0/01). The indirect effect of problem solving skills through academic resilience on students' academic achievement is significant (β=0/25, P≤0/05). this study was confirmed the direct effect of audacityon students' academic achievement (β=0/56, P≤0/01). this study was confirmed The indirect effect of audacityon students' academic achievement through academic resilience(β=0/26, P≤0/05). Academic resilience has a direct impact on students' academic achievement (β=0/55, P≤0/01). Overall, the results of this study provide evidence for the mediating role of academic resilience in the relationship between problem solving and audacitywith students' academic achievement.
Conclusion: Teaching problem-solving and assertiveness skills can increase academic resilience and subsequent academic achievement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Problem Solving
  • audacity
  • Academic Resilience
  • Academic Achievement
  • Students

مراجع

اوضاعی، نسرین؛ عظیم‌پور، احسان و امام جمعه، محمدرضا. (1398). «نقش میانجی فرسودگی تحصیلی و تاب‌آوری تحصیلی در رابطه بین سرزندگی تحصیلی و کیفیت زندگی در مدرسه». مطالعات آموزشی و آموزشگاهی، 8(1)، 191-210.
ابوالقاسمی، مهدی و میرالی رستمی، ام‌کلثوم. (1392). «بررسی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشکده‌های فنی مهندسی دانشگاه تهران جهت ارائه مدلی برای پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی آن‌ها».  فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 15(58)، 84-67.
بهزادپور، سمانه؛ سادات مطهری، زهرا و گودرزی، پگاه. (1392). «رابطه‌ی بین حل مسأله و تاب‌آوری با میزان رفتارهای پرخطر در بین دانش‌آموزان دارای پیشرفت تحصیلی بالا و پایین». روان‌شناسی مدرسه، 2(4)، 25-42.
تقی‌بیگی، معصومه؛ شرفی، لیلا و علی‌بیگی، امیرحسین. (1394). «تأثیر عزت‌نفس و ویژگی‌های فردی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان کشاورزی دانشگاه رازی». پژوهش مدیریت آموزش کشاورزی، 7(32)، 122-113.
چگینی، طوبی؛ غلامعلی لواسانی، مسعود و حجازی، الهه. (1396). «نقش واسطه‌ای انگیزش درونی در رابطه بین ادراک از سبک‌های والدگری و تاب‌آوری تحصیلی». روانشناسی تحولی، روانشناسان ایرانی، 13(52)، 393-383
خجسته، شهلا و ابوالمعالی الحسینی، خدیجه. (1394). «اثربخشی آموزش جرأت‌ورزی بر پیشرفت تحصیلی و مهارت‌های اجتماعی». مجموعه مقالات اولین همایش ملی سوادآموزی و ارتقای سلامت، 44-41.
جلیلی، اکبر؛ حجازی، مسعود؛ انتصار فومنی، غلامحسین و مروتی، ذکراله. (1397). «رابطه فراشناخت و عملکرد تحصیلی با میانجی‌گری حل مسأله». فصلنامه سلامت روان کودک، ۵ (۱)، ۸۰-۹۱.
دلیر ناصر، نرگس و حسینی‌نسب، سیدداود. (1394). «بررسی مقایسه‌ای پیشرفت تحصیلی و انگیزه پیشرفت در دانش‌آموزان ابتدایی مدارس عادی و هوشمند شهر تبریز». آموزش و ارزشیابی، 8(29)، 31-42.
رئیسون، محمدرضا؛ محمدی، یحیی؛ امیرآبادی‌زاده، حسن؛ اکبری، نرجس و سعیدزاده، محمد. (1397). «بررسی ارتباط مهارت حل مسأله با پیشرفت تحصیلی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در سال ۱۳۹۵». مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند، ۲۵، 82-76.
زراعت، زهرا و غفوریان، علیرضا. (1388). «اثربخشی آموزش مهارت حل مسأله بر خودپنداره تحصیلی دانشجویان». دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، ۲(۱)، 26-23.
زرشناس، لادن؛ مؤمنی دانایی، شهلا؛ عشاق، مرتضی و صالحی، پریسا. (1389). «آموزش بر پایه حل مسأله : تجربه یک شیوه جدید آموزش در دندان‌پزشکی». مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 10(۲)، ۱۷۱-۱۷۹.
سعادت، سجاد؛ اعتمادی، عذرا و نیلفروشان، پریسا. (1394). «رابطه تاب‌آوری و سبک‌های دلبستگی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان». پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 7(۴)، 46-55.
سلطانی‌نژاد، مهرانه؛ آسیایی، مینا؛ ادهمی، بیانه و توانایی یوسفیان، سمیرا. (1393). «بررسی شاخص‌های روان‌سنجی پرسشنامه تاب‌آوری تحصیلی AR»، فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 5(15)، 34-17.
صیادی، مهدیه. (1397). اثربخشی آموزش جرأت‌ورزی بر میزان اضطراب امتحان و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر ایلام، پنجمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی، علوم تربیتی و سبک زندگی، قزوین، موسسه آموزش عالی تاکستان- دانشگاه پیام‌نور استان قزوین.
طاهری‌نسب، الهام. (1391). بررسی رابطه بین سرسختی تحصیلی و تاب‌آوری تحصیلی با عملکرد و انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره متوسطه شهر اصفهان در سال تحصیلی 91-90. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
عابدی، محمدرضا و نیلفروشان، پریسا. (1393). آسیب‌شناسی خانواده طبقه‌بندی و سنجش. اصفهان، انتشارات: دانشگاه اصفهان.
کمری، فردوس. (1391). ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ آﻣﻮزش ﻣﻬﺎرت جرأت‌ورزی ﺑﺮ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ و ﺧﻮدﮐﺎرآﻣﺪی ﺗﺤﺼﯿﻠﯽ. پایان‌نامه‌ی ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﯽ ارﺷﺪ رﺷﺘه‌ی رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ تربیتی. داﻧﺸﮑﺪه رواﻧﺸﻨﺎﺳﯽ و ﻋﻠﻮم ﺗﺮﺑﯿﺘﯽ. دانشگاه خوارزمی.
احمدی مرزاله، میلاد؛ نوروزی نیا، روح‌انگیز؛ حیدری، علی احسان و احمدی بصیری، الهام. (1396). «بررسی ارتباط بین تاب‌آوری و منبع کنترل در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی البرز در سال 1395». مجله علوم پزشکی صدرا، 6(1)، 67-76.
محمدی، یحیی؛ کیخا، علیرضا؛ صادقی، علیرضا؛ کاظمی، سیما و رئیسون، محمدرضا. (1394). «رابطه راهبرد یادگیری فراشناختی و منبع کنترل با پیشرفت تحصیلی دانشجویان». دوماهنامه علمی- پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، ۸ (۵) :۳۲۳-۳۲۸.
محبی نورالدین‌وند، محمدحسین؛ شهنی ییلاق، منیجه و شریفی، حسن پاشا. (1393). «رابطه سرمایه روان‌شناختی (امید، خوش‌بینی، تاب‌آوری و خودکارآمدی) با هدف‌های پیشرفت و عملکرد تحصیلی دانشجویان سال اول». پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 11(40)، 79-61.
Akbari, B., Mohamadi, J., Sadeghi, S. (2012). “Effect of assertiveness training methods on selfesteem and general self-efficacy female students of Islamic Azad University, Anzali branch”. Journal of Basic and Applied Scientific Research, 2(3), 2256-69.
Allan, J. F., McKenna, J., Dominey, S. (2014). “Degrees of resilience: profiling psychological resilience and prospective academic achievement in university inductees”. British Journal of Guidance & Counselling, 42(1), 9-25
Banerjee, R., McLaughlin, C., Cotney, J., Roberts, L., & Peereboom, C. (2016). Promoting Emotional Health, Well-being and Resilience in Primary Schools. Public Policy Institute for Wles, University of Sussex
Beyazsacli, M. (2016). “Relationship between Problem Solving Skills and Academic Achievement”. The Anthropologist, 25(3), 288-293.
Collins, K., Matemba, Jane Awinja, Kenneth, O. Otieno. (2014). “Relationship between Problem Solving Approaches and Academic Performance: A Case of Kakamega Municipality, Kenya”. International Journal of Human Resource Studies, 4(4), 10-20.
De Baca, C. (2010). “A Review of Literature: Resilience and Academic Performance”. Scholar Centric, 1-8.
Farooq, M. S., Chaudhry, A. H., Shafiq, M., Berhanu, G. (2011). “Factors affecting students’ quality of academic performance: a case of secondary school level”. Journal of quality and technology management, 7(2), 1-14.
Fallon, C. M. (2010). School Factors That Promote Academic Resilience in Urban Latino High School Students. Loyola University Chicago, Dissertations, Paper 122.
Florian, V., Zernitsky‐Shurka, E. (1987). “The effect of culture and gender on self‐reported assertive behavior”. International journal of psychology, 22(1), 83-95.
Gambrill, E. D., Richey, C. A. (1975). “An assertion inventory for use in assessment and research”. Behavior Therapy, 6(4), 550-561.
González Torres, M., Artuch-Garde, R. (2014). Resilience and coping strategy profiles at university: Contextual and demographic variables.
Heppner, P. P., Petersen, C. H. (1982). “The development and implications of a personal problem-solving inventory”. Journal of counseling psychology, 29(1), 66-75.
Hargie, O., Saunders, C., Dickson, D. (1994). Social skills in interpersonal communication. Psychology Press.
Jowkar, B., Kojuri, J., Kohoulat, N., Hayat, A. S. (2014). “Academic Resilience in Education: The Role of Achievement Goal Orientations”. Journal of Advances in Medical Education & Professionalism, 2(1), 33-38
Kpolovie, P. J., Joe, A. I., Okoto, T. (2014). “Academic achievement prediction: Role of interest in learning and attitude towards school”. International Journal of Humanities Social Sciences and Education (IJHSSE), 1(11), 73-100.
King, D. B. (2008). Rethinking claims of spiritual intelligence (Doctoral dissertation, A Thesis Submitted to the Committee on Graduate Studies in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Science in the Faculty of Arts and Science).
Krejcie, R. V., Morgan, D. W. (1970). “Determining sample size for research activities”. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
Koparan, Ş., Öztürk, F. Özkılıç, R., Şenışık, Y. (2009). “An investigation of social self-       efficacy expectations and assertiveness in multi-program high school students”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 1(1), 623-629.
Mallick, M. K., kaur, S. (2016). “Academic Resilience among Senior Secondary School Students: Influence of Learning Environment”. Rupkatha Journal on Interdisciplinary Studies in Humanities, 8(2), 20-27.
Masten, A. S. (2001). “Ordinary magic: Resilience processes in development”. American psychologist, 56(3), 38-227.
Mete, S., Sari, H. Y. (2008). “Nursing students’ expectations from tutors in PBL and effects of tutors’ behaviour on nursing students”. Nurse education today, 28(4), 434-442.
Paeezy, M., Shahraray, M., Abdi, B. (2010). “Investigating the impact of assertiveness training on assertiveness, subjective well-being and academic achievement of Iranian female secondary students”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 1447-1450.
Palermou, B., Nikelly, A. (1990). “Assertiveness in women: Theory and technique”. Psychiatriki, 1(4), 302-307.
Samuels, W. E. (2004). Development of a non-intellective measure of academic success: Towards the quantification of resilience.
Yelkin, D. Çağla, G. Ülkü, T. (2014). “Analysis of the relationship between the resiliency level and problem solving skills of university students”. Procedia-Socialand Behavioral Sciences, 114, 673-680.
Yu, X., Zhang, J. (2007). “Factor analysis and psychometric evaluation of the Connor-Davidson Resilience Scale (CD-RISC) with Chinese people”. Social Behavior and Personality: An International Journal, 35(1), 19-30.
Yurtsal, Z. B., Özdemir, L. (2015). “Assertiveness and problem solving in midwives”. Iranian journal of nursing and midwifery research, 20(6), 647-654.
Zautra, A. J., Hall, J. S., Murray, K. E. (2010). A new definition of health for people and communities. Handbook of adult resilience, 1.a
راهبردهای شناختی در یادگیری
دوره 9، شماره 16
بهار و تابستان 1400
تیر 1400
صفحه 119-138

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار