طراحی طرحواره مفهومی برنامه درسی مبتنی بر یادگیری خودراهبر با رویکرد وارونه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران، ایران

2 دکترای برنامه‌ریزی درسی

چکیده

هدف: هدف پژوهش حاضر، ارائه الگوی برنامه درسی مبتنی بر یادگیری خودراهبر با رویکرد وارونه به‌منظور پرورش فراگیرانی واجد شایستگی‌های یادگیری خودراهبر بود.
روش: در این پژوهش به‌منظور ارائه الگوی برنامه درسی مبتنی بر یادگیری خودراهبر با رویکرد وارونه از روش کیفی پژوهش نظریه‌ای با هدف خلق و نقد طرح‌واره‌های مفهومی برای فهم ماهیت بنیادی و ساختار پدیده‌ها استفاده شد. بدین سبب با بهره‌گیری از روش نمونه‌گیری هدفمند ملاک محور از 147 منبع فارسی و 287 منبع لاتین برای تبیین مبانی نظری و دیدگاه صاحب‌نظران حوزه یادگیری خودراهبر و برنامه درسی استفاده گردید.
یافته‌ها: پس از نقد و واکاوی طرحواره های یادگیری خودراهبر و برنامه‌های درسی اعم از رویکرد خطی و رویکرد غیرخطی، ابعاد و شاخص‌ها پدیده‌ها شناسایی و مورد مقایسه قرار گرفت.
نتیجه‌گیری: چهار ویژگی استنتاج شده از طرحواره های یادگیری خودراهبر شامل خود نظارتی فراگیران، نقش منعطف معلم، شرایط موقعیت‌ها و روش‌های یاددهی و یادگیری، نیازمند استفاده از هر دو نوع طرحواره برنامه درسی خطی و غیرخطی است. در همین راستا با بهره‌گیری از رویکرد وارونه، طرحواره برنامه درسی مبتنی بر یادگیری خودراهبر با رویکرد وارونه طراحی گردید که ویژگی‌های طرحواره های یادگیری خودراهبر و طرحواره‌های برنامه درسی خطی و غیرخطی را دارا می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Conceptual Schema Design of Self-directed Learning-Based Curriculum with Inverted Approach

نویسندگان [English]

  • Mohammad Nourian, 1
  • Marjan Afshari 2
1 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Islamic Azad University, South Tehran Branch, Tehran, Iran
2 PhD in Curriculum Planning
چکیده [English]

Purpose: Developing learners with self-directed learning competencies is one of the important goals of education. Because self-directed learning is a process through which learners can develop their own knowledge, skills and interests in life.
Method:the main purpose of this study was to present a self-directed learning-based curriculum model with an inverted approach that used theories research methodology to present a desirable curriculum model. The purpose of the research is to create theory and critique conceptual schemas that understand the fundamental nature and structure of curriculum phenomena and processes. In this regard, Using targeted sampling method 147 Farsi and 287 Latin sources have been used to design the curriculum schema based on the self-directed learning with an inverted approach.
Findings: After critiquing and analyzing conceptual schemas in the field of self-directed learning and syllabuses, both linear and nonlinear, and the important feature of the reversed curriculum, namely the out-of-classroom environment to the in-class environment, the appropriate schemas for optimal curriculum design. Selected and based on selected conceptual schemas in the field of self-directed learning and curriculum, the basic concepts and components were identified for designing the optimal curriculum.
Conclusion: Finally, based on the implications made, the characteristics and structural relationships of the elements of the self-directed learning curriculum with the inverse approach were also determined and finally the conceptual schema of the self-directed learning curriculum with the inverse approach was extracted.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inverted Curriculum
  • Self-directed Learning
  • Theoretical Research Method
ابراهیم کافوری، کیمیا؛ ملکی، حسن؛ خسروی بابادی، علی اکبر. (۱۳۹۴). «بررسی نقش عناصر برنامه درسی ‏کلاین در افت تحصیلی درس ریاضی سال اول دوره متوسطه از دیدگاه شرکای برنامه درسی»، فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، سال، ۱۲ دوره 2، شماره ۱۷، 62-50.
احمدی، زلیخا؛ علوی لنگرودی، سید کاظم. (۱۳۹۶). «نگاهی گذرا بر الگوهای اصلی برنامه‌ریزی درسی»، مطالعات روانشناسی و علوم تربیتی، 2(15)، 249-236.
پاک‌منش، ناهید؛ جاودان، موسی. (1399). «پیش بینی عملکرد تحصیلی از طریق خودکنترلی خودمختاری و خودآگاهی در دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهرستان بندرعباس»، دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، سال 8، شماره 14، 55-37.
پیرهادی، مجتبی. (۱۳۸۷). «اولویت نیازهای آموزشی مهارتی مدیران ارشد به روش Ahp»، ماهنامه مهندسی خودرو و صنایع وابسته، سال اول، شماره ۳.
جلالی، علی‌اکبر؛ عباسی، محمدعلی. (1383). فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش‌وپرورش سایر کشورهای دنیا، برنامه درسی در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات در تهران، انتشارت: آییژ.
جهانی، جعفر. (1384). «چالش‌های نظری تعلیم‌وتربیت رایج و تعلیم‌وتربیت (پژوهش‌محور)»، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 22(4)، 153-144.
حاجی‌تبار فیروزجائی، محسن؛ مذبوحی، سعید؛ محمدشفیعی، عبدالسعید. (1394).«تحلیلی بر نظریه برنامه درسی با تأکید و نقدی بر ایدئولوژی‌های آیزنر و مک نیل»، پژوهش‌های کیفی در برنامه درسی، 1(1)، 120-94.
حسنی، فهیمه؛ صلیبی، ژاسنت؛ نیوشا، بهشته. (1393) «اثربخشی آموزشی تلفیقی تفکر انتقادی و تفکر خلاق بر یادگیری خودراهبر دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر قم»، فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 4(3)، 77-55.
خسروی، رحمت‌اله. (1393). آثار ماندگار: اصول اساسی برنامه درسی و آموزش، دانشنامه ایرانی برنامه درسی.
خسروی، رحمت اله؛ کافی زاده، منصوره (1391). تحلیلی بر منطق تایلر در برنامه‌ریزی درسی: مضامین موجه و مغفول، فصلنامه علوم تربیتی، سال 5، شماره 18، 88-67.
دادرس، محمد؛ نقیب زاده، میر عبدالحسین. (1386). «زبان مسئله‌ای معرفتی و تربیتی در آراء فیلسوفان و مربیان»، اندیشه‌های نوین تربیتی، 3(3 و 4)، 117-95.
داودی، آذر. (1394). طراح‍ی‌ و اع‍ت‍ب‍ارب‍خ‍ش‍ی‌ ب‍رن‍ام‍ه‌ درس‍ی‌ ت‍ج‍رب‍ه‌ ت‍دری‍س‌ (ک‍ارورزی‌) م‍ب‍ت‍ن‍ی‌ ب‍ر ال‍گ‍وی‌ ب‍رن‍ام‍ه‌ درس‍ی‌ وارون‍ه‌ در دان‍ش‍گ‍اه‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‍ان، رساله دکتری دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان).
دهقانی، مرضیه؛ امین خندقی، مقصود؛ جعفری ثانی، حسین؛ نوغانی دخت بهمنی، محسن. (۱۳۹۰). «واکاوی الگوی مفهومی در حوزه برنامه درسی نقدی بر پژوهش های انجام شده با رویکرد طراحی الگوی برنامه درسی»، مبانی تعلیم و تربیت، سال 1، شماره 1، 126-99.
دهقانی، مرضیه؛ غفاری، ابوالفضل؛ حکیم زاده، رضوان. (۱۳۹۵). «بررسی مبانی نظری اندیشه‌های آیزنر و دلالت‌های تربیتی آن: با نقدی بر نظرات وی»، پژوهش‌های کیفی در برنامه درسی علامه طباطبایی، 1(4). 20-1
رضایی اصل، سیده کلثوم؛ کرمی، مرتضی؛ کارشکی، حسین؛ قندیلی، سید جواد. (1392). بررسی مدل فرآیندی آندراگوژی در آموزش ضمن خدمت، اولین همایش مجازی ره آوران آموزش.
سراجی، فرهاد؛ عطاران، محمد؛ علی عسگری، مجید. (1387). «ویژگی‌های طرح برنامه درسی دانشگاه‌های مجازی ایران و مقایسه آن با الگوی راهنمای طراحی برنامه درسی دانشگاه مجازی»، فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، شماره 50. 118-97
سلسبیلی، نادر. (۱۳۸۹). «طراحی فرصت‌های یادگیری در تلفیقی فرآیند مدار از دیدگاه‌های برنامه درسی»، فصلنامه تعلیم و تربیت، شماره 105، 91-63
شریفی قورتانی، مجید؛ نادی، محمد علی. (1395). «مدل‌یابی معادلات ساختاری رابطه بین یادگیری خودراهبر، سبک‌های یادگیری و راهبردهای یادگیری با پیشرفت تحصیلی درس زبان انگلیسی دانش‌آموزان پیش‌دانشگاهی مدارس دولتی شهر اصفهان»، فصلنامه علمی پژوهشی، پژوهش در برنامه‌ریزی درسی-دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان، 2(22)، 48-60.‎
شریفیان، فریدون، (1392). «ورت والس چارترز»، دانشنامه برنامه درسی ایرانی، 6-1.
شورت، ادموند سی. (۱۳۹۲). روش‌شناسی مطالعات برنامه درسی، ترجمه محمود مهر محمدی و همکاران، انتشارات: سمت.
شهبازی، زیبا. (1393). سنجش جهت‌گیری برنامه درسی اساتید دانشگاه کردستان براساس مدل برنامه درسی آیزنر، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، رشته علوم تربیتی، گرایش برنامه‌ریزی آموزشی، دانشگاه کردستان.
عجم، علی‌اکبر. (1392). ارائه الگوی طراحی برنامه درسی براساس یادگیری ترکیبی در دانشگاه پیام نور. رساله دکتری رشته علوم تربیتی، گرایش برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه فردسی مشهد.
فتحی واجارگاه، کوروش؛ مهرمحمدی، محمود. (۱۳۷۸). حدود و ثغور برنامه درسی و آموزش، مدرس علوم انسانی شماره 12، 72-53
فتحی واجارگاه، کوروش. (۱۳۸۶). برنامه درسی به‌سوی هویت های جدید، انتشارات: آییژ.
فتحی واجارگاه، کوروش. (1388). اصول و مفاهیم برنامه‌ریزی درسی، انتشارات: نشر بال.
قادری، مصطفی. (۱۳۹۳). نهضت نومفهوم‌گرایی، دانشنامه ایرانی برنامه درسی.
کابینی مقدم، سلیمان؛ انتصار فومنی، غلامحسین؛ حجاری، مسعود؛ اسدزاده، حسن. (۱۳۹۸). «مقایسه تاثیر آموزش راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و کمک خواهی در افزایش اشتیاق و سرزندگی تحصیلی دانش آموزان اهمال کار»، دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، سال 7، شماره 13، 212-191.
ملکی، حسن. (1393). برنامه‌ریزی درسی راهنمای عمل، انتشارات: مدرسه.
ملکی، حسن؛ سلمانی، بابک؛ عباسپور، عباس؛ حکیم زاده، رضوان؛ امیر تیموری، محمدحسن. (۱۳۹۵). « رهبری معلم در اجرای برنامه درسی؛ چالش ها و فرصت ها»،پژوهش های کیفی در برنامه درسی،دوره 1، شماره 3، صفحه 81-53
مهر محمدی، محمود. (1388). «الگوی طراحی برنامه درسی وارونه در آموزش عالی»، دانشنامه ایرانی برنامه درسی7-1
مهرمحمدی، محمود، (1392). «تأملی بر مقوله تولید و تدوین برنامه درسی با تأکید بر اندیشه آیزنر: مأموریت منسوخ یا معتبر در رشته برنامه درسی»، رویکردهای نوین آموزشی، سال هشتم، شماره 20، 21-1.
مهرمحمدی، محمود؛ محمودی، فیروز. (1392). «وارونگی: رویکردی نوین به طراحی برنامه‌های درسی معطوف به تربیت حرفه‌ای (با تأکید بر علوم تربیتی)»، فصلنامه مطالعات برنامه درسی در آموزش عالی، 3(6)، 177-141.
میرکمالی، محمد؛ خورشیدی، عباس. (۱۳۸۷). روش‌های پرورش خلاقیت در نظام آموزشی، انتشارات یسطرون.
میلر، جان. (1392 ). نظریه‌های برنامه‌ریزی درسی، ترجمه محمود، مهر محمدی، انتشارات: سمت.
نادی، محمدعلی؛ یوسفی، علیرضا؛ چنگیز، طاهره. (1390). «درک دانشجویان پزشکی و دندانپزشکی از یادگیری خودراهبر و رابطة آن با ویژگی‌های فردی»، مجله مرکز مطالعات و توسعه آموزش پزشکی، 8(2)، 181-173.
نعیمی، لیلا.؛ بیگدلی، شعله؛ سلطانی‌ عربشاهی، سید کامران. (1391). «بررسی آمادگی یادگیری خودراهبر دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رویکردی برای ارزیابی اثربخشی آموزش عالی»، فصل‌نامه راهبردهای آموزشی، 5(3)، 181-177.
ویسکرمی، حسن علی؛ گراوند، هوشنگ؛ ناصریان حاجی‌آبادی، حمید؛ افشاری‌زاده، سید احسان؛ منتظری، رسول؛ محمدزاده قمصر؛ اعظ. (1391). «مطالعه تطبیقی کارکردهای سبک تفکر با یادگیری خودراهبر در دانشجویان پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی مشهد»، مجله پژوهش در آموزش علوم پزشکی، 4(2)، 62-53.
Alexander, H. A. (1986). “Elliot Eisner's artistic model of education”. Religious Education, 81(1), 45-58.
Beach, P. (2017). “Self-directed online learning: A theoretical model for understanding elementary teachers' online learning experiences”. Teaching and Teacher Education, 61, 60-72.
Beard, J. L. (2016). Self-Directed Learning: A Potential Predictor of Technology Integration Confidence among Preservice Teachers.
Blenker, P., Dreisler, P., Færgemann, H. M., Kjeldsen, J. (2008). “A framework for developing entrepreneurship education in a university context”. International Journal of Entrepreneurship and Small Business, 5(1), 45-63.
Brockett, R. G., Hiemstra, R. (1991). Self-direction in adult learning: Perspectives on theory, Research and practice. Routledge.
Carlisle, V., Fishback, S. J. (2015). “Fostering Self-Direction in Learning”. Opening Panel: Then and Now, 9( 97), 45-51
Curran, V., Gustafson, D. L., Simmons, K., Lannon, H., Wang, C., Garmsiri, M., Wetsch, L. (2019). “Adult learners’ perceptions of self-directed learning and digital technology usage in continuing professional education: An update for the digital age”. Journal of Adult and Continuing Education, 25(1), 74-93.
Fisher, M., King, J., Tague, G. (2001). “Development of a self-directed learning readiness scale for nursing education”. Nurse Education Today, 21, 516-525.
García Botero, G., Questier, F., Zhu, C. (2019). “Self-directed language learning in a mobile-assisted, out-of-class context: do students walk the talk?”. Computer Assisted Language Learning, 32(1-2), 71-97.
Ge, X., Chua, B. L. (2019). The Role of SelfDirected Learning in PBL: Implications for Learners and Scaffolding Design. The Wiley Handbook of Problem-Based Learning, 367.
Ghanizadeh, A. (2017).” The interplay between reflective thinking, critical thinking, self-monitoring, and academic achievement in higher education”. Higher Education, 74(1), 101-114.
Gu, J. (2016). “Understanding self-directed learning in the context of mobile Web 2.0–case study with workplace learners”. Interactive Learning Environments, 24(2), 306-316.
Guzman, G., Goldberg, T. S., Swanson, H. L. (2018). “A meta-analysis of self-monitoring on reading performance of K–12 students”. School Psychology Quarterly, 33(1), 160-162.
Hamdan, N., McKnight, P., McKnight, K., Arfstrom, K. (2013). A review of flipped learning. Retrieved February 16.
Hawkins, M. W. (2018). “Self-directed learning as related to learning strategies, self-regulation, and autonomy in an English language program: A local application with global implications”. Studies in Second Language Learning and Teaching, 8(2), 445-469.
Hunkins, F. P., Ornstein, A. C. (2016). Curriculum: Foundations, principles, and issues. Pearson Education.
Lemmetty, S., Collin, K. (2019). “Self-Directed Learning as a Practice of Workplace Learning: Interpretative Repertoires of Self-Directed Learning in ICT Work”. Vocations and Learning, 1-24.
Lincoln, Y. S., Guba, E. G. (1985). Naturalistic iinquiry. Beverly Hills, CA: Sage.
MacKenzie, A., Enslin, P., Hedge, N. (2016). “Education for global citizenship in Scotland: Reciprocal partnership or politics of benevolence?”, International journal Eucational Research, 77: 128-135, Available online at: http:://dx.doi.org/1/ 10.1016/j.ijer.2016.03.007
Long HB.(2000). Understanding self-direction inlearning. In: H.B Long&Associates, practice &theory in self-directed learning.Editedby: Schaumburg, IL.Motorola University Press.
Lunenburg, F. C. (2011). “Curriculum development: Inductive models”. Schooling, 2(1), 1-8.
Mackay, F. D., Zhou, F., Lewis, D., Fraser, J., Atkinson, P. R. (2018). “Can You Teach Yourself Point-of-care Ultrasound to a Level of Clinical Competency? Evaluation of a Self-directed Simulation-based Training Program”, Cureus, 10(9(, 1-3.
Marks, D. B. (2015). “Flipping The Classroom: Turning An Instructional Methods Course Upside Down”. Journal of College Teaching & Learning (Online), 12(4), 241-248.
Miflin, B. M., Campbell, C. B., Price, D. A. (2000). “A conceptual framework to guide the development of self-directed, lifelong learning in problem-based medical curricula”. MEDICAL EDUCATION-OXFORD-, 34(4), 299-306.
Murphy, M. Shaun and Pushor, D. (2010). Planned Curriculum, In Encyclopedia of Curriculum Studies, SAGE Publications, London, U.K.
Newman, M. (2011). “Natural variation in ENSO flavors”. Geophysical research letters, 38(14), 1-7.
Null, W. (2011). “Curriculum: From theory to practice. England: Rowman & Littlefield Publishers”, Incomplexityand Disrupti ve Change. OECD Education & skills, No.18, 65-93
Park, S., Robinson, P., & Bates, R. (2016). Adult learning principles and processes and their relationships with learner satisfaction: Validation of the andragogy in practice inventory (API) in the Jordanian context.
Putri, A. N., Salam, N. (2017). Self-Directed Learning as a Means to Enhance EFL Learners’ Autonomy across Genders. DISERTASI dan TESIS Program Pascasarjana UM.
Rana, S., Ardichvili, A., Polesello, D. (2016). “Promoting self-directed learning in a learning organization: tools and practices”. European Journal of Training and Development, 40(7), 470-489.
Rutkowski, J., Moscinska, K. (2013, September). Self-directed learning and flip teaching: electric circuit theory case study. In 41st SEFI Conference, Leuven, Belgium.
Sahin, M., Kurban, C. F. (2016). The Flipped Approach to Higher Education: Designing Universities for Today’s Knowledge Economies and Societies. Emerald Group Publishing
Scheithauer, M. C., Kelley, M. L. (2017). “Self-monitoring by college students with ADHD: The impact on academic performance”. Journal of attention disorders, 21(12), 1030-1039.
Sheppard-Law, S., Curtis, S., Bancroft, J., Smith, W., Fernandez, R. (2018). “Novice clinical nurse educator’s experience of a self-directed learning, education and mentoring program: a qualitative study”. Contemporary nurse, 54(2), 208-219.
Shi, H., Witte, M. M. (2018). Self-Directed Language Learning, Asian Cultural Influences, and the Teacher's Role. In Emerging Self-Directed Learning Strategies in the Digital Age (pp. 109-140). IGI Global.
Siriwongs, P. (2015). “Developing students’ learning ability by dint of self-directed learning”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 197, 2074-2079.
Snowden, K. E. (2012). Teacher Perceptıons Of The Flipped Classroom: Usıng Video Lectures Onlıne To Replace Tradıtıonal In-Class Lectures. Unpublished Master’s Thesis, University Of North Texas, USA.
Toffler, A. (2002). What is the Third ware?; Available at: www. Toffler. Com/ thethirdwave/ default. Shtml.
van Lankveld, W., Maas, M., van Wijchen, J., Visser, V., & Staal, J. B. (2019). “Self-regulated learning in physical therapy education: a non-randomized experimental study comparing self-directed and instruction-based learning”. BMC medical education, 19(1), 1-9.