اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر کاهش فرسودگی و تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی بالینی دانشگاه شاهد

2 دانشیار گروه رفتار حرکتی و روانشناسی ورزشی دانشگاه علامه طباطبائی

3 دانشیار گروه روانپزشکی مرکز تحقیقات نوروفیزیولوژی دانشگاه شاهد

4 کارشناس ارشد روانشناسی بالینی دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

هدف: هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر کاهش فرسودگی و تعلل­ورزی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص بود.
روش: این پژوهش به شیوه­ی نیمه­آزمایشی و با طرح پیش­آزمون و پس­آزمون با گروه کنترل اجرا شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانش‌آموزان پسر کلاس پنجم ابتدایی مبتلا به اختلال یادگیری خاص تشکیل دادند که در سال تحصیلی 95-1394در شهر اردبیل مشغول به تحصیل بودند. نمونه پژوهش شامل 40 دانش‌آموز پسر دارای اختلال یادگیری خاص بودند که به‌صورت نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند (20 نفر برای هر گروه). برای جمع‌آوری داده­ها از آزمون ریاضی کی­مت، آزمون هوشی ریون، آزمون خواندن شفیعی و همکاران، آزمون بیان نوشتاری فلاح چای، پرسشنامه‌ فرسودگی و تعلل‌ورزی تحصیلی و مصاحبه تشخیصی بر اساس DSM-5 استفاده شد. برای تحلیل داده‌ها از آزمون آماری تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) با استفاده از نرم‌افزار SPSS-22 استفاده شد.
یافته­ها: نتایج نشان داد که آموزش تنظیم هیجان بر کاهش فرسودگی تحصیلی و تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری خاص مؤثر بوده است (001/0P<).
نتیجه­گیری: با توجه به این نتایج می‌توان گفت که هیجانات نقش قابل‌توجهی را در پیشرفت یا پسرفت تحصیلی دانش­آموزان ایفا می‌کنند؛ لذا آموزش تنظیم هیجان با کاهش هیجانات منفی و جایگزین کردن هیجانات مثبت، زمینه کاهش تعلل‌ورزی و فرسودگی تحصیلی این دانش­آموزان را فراهم می­آورد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Emotion Regulation Training in decreasing educational burnout and academic procrastination among students with Specific Learning Disorder(SLD)

نویسندگان [English]

  • Saeed Pourabdol 1
  • Naser Sobhi gharamaleki 2
  • gholamhossein ghaedi 3
  • Alireza Nabidoost 4
چکیده [English]

Objectives:The purpose of this research was to study the effect of emotion regulation training in decreasing educational burnout and academic procrastination among students with Specific Learning Disorder (SLD).
Method:This research was Study quasi-experimental with the pre-test, post-test and a control
group. The statistical population of the present study included all fifth grade elementary school students with special learning disorder who were studying in Ardabil in 2015. The research sample consisted of 40 students with specific learning disabilities, selected by multistage cluster sampling and assigned to two experimental and control groups (20 subjects per group).
To collect data, Kay Math mathematic, Raven Intelligence Test, Reading Test of Shafiei et al, Falahchay Writing Expression, educational burnout and academic procrastination scales and Diagnostic Interview based on DSM-5 were used. TestData were analyzed by multivariate of Covariance analysis (MANCOVA) model in the SPSS software version 22.
Results:The results showed that emotion regulation training was effective in decrease in educational burnout and academic procrastination in students with specific learning disorder (P< 0.001). In other words, the results showed that emotional regulation training reduces educational burnout and academic procrastination in students with specific learning disorder
 Conclusion: According to these results, it can be said that emotions play a significant role in students' academic progress or regress. Therefore, emotion regulation training with decreasing negative emotions and replacing positive emotions provide a basis for reducing the burnout and academic procrastination educational of these students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Specific learning disorder
  • educational burnout
  • academic procrastination
  • emotion regulation training
بدری گرگری، رحیم؛ مهدوی، علی و ضرابی، محمدتقی. (1391). «نیمرخ انگیزشی دانش آموزان و فرسودگی تحصیلی». مجله پژوهشی دستاوردهای روان‌شناختی، 19(2)، 62-45.
بگیان کوله­مرز، جواد؛ پژوهی­نیا، شیما و رضازاده، بابک. (1392). «اثربخشی آموزش گروهی همدلی بر بهبود روابط بین شخصی و خودتنظیمی عاطفی دانش­آموزان دارای نشانه­های ADHD». فصلنامه‌ی روان‌شناسی مدرسه، 2(2)، 28-6.
پورعبدل، سعید؛ صبحی قراملکی، ناصر؛ بسطامی، مالک و غضنفری، هادی. (1395). «اثربخشی درمان پذیرش و تعهد بر کاهش تعلل­ورزی تحصیلی دانش­آموزان دارای اختلال یادگیری خاص». دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 4(6)، 170-157.
پورعبدل، سعید؛ صبحی قراملکی، ناصر و عباسی، مسلم. (1393). «مقایسه اهمال‌کاری تحصیلی و سرزندگی تحصیلی در دانش‌آموزان با و بدون اختلال یادگیری خاص»، فصلنامه­ی ناتوانی­های یادگیری، 4(3)، 38-22.
جوکار، بهرام و دلاورپور، محمد آقا. (1386). «رابطه تعلل ورزی آموزشی با اهداف پیشرفت». فصلنامه اندیشه­های نوین تربیتی، 3(3 و 4)، 80-61.
حسین­چاری، مسعود و دهقانی، یوسف. (1387). «پیش‌بینی میزان اهمال‌کاری تحصیلی براساس راهبردهای خودتنظیمی در یادگیری». فصلنامه­ی پژوهش در نظام‌های آموزشی، 2(4)، 73-63.
حیدری، محمود. (1389).بررسیجایگاهخودناتوانسازیدرمدلساختاریپیش‌بینموفقیتتحصیلی، پایان‌نامهدکتری، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید بهشتی.
خرمائی، فرهاد؛ زابلی، مصطفی. (1397). «بررسی رابطه بین سبک­های حل مسأله و اهمال­کاری تحصیلی دانش­آموزان دبیرستانی: نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی». دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 6(10)، 38-17.
دلاور، علی. (1380). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی، تهران: انتشارات رشد.
سیدعباس‌زاده، میر محمد؛ گنجی، مسعود و شیرزاده، علی. (1382). بررسی رابطه هوش با پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه سوم راهنمایی تحصیلی مدارس استعدادهای درخشان شهرستان اردبیل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان اردبیل.
شفیعی، بیژن؛ توکل، سمیرا؛ علینیا، لیلا؛ مراثی، محمدرضا؛ صداقتی، لیلا و فروغی، رقیه. (1387). «طراحی و ساخت آزمون غربالگری تشخیص اختلال در خواندن در پایه‌های اول تا پنجم دانش‌آموزان مقطع ابتدایی در شهر اصفهان». مجله‌ی علوم پزشکی دانشگاه تهران، 17(2)، 60-53.
فتحی، آیت‌اله؛ فتحی آذر، اسکندر؛ بدری گرگری، رحیم و میرنسب، میر محمود. (1394). «اثربخشی راهبردهای کاهش تعلل‌ورزی تحصیلی در تعلل‌ورزی تحصیلی دانش‌آموزان متوسط شهر تبریز». نشریه علمی پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 8(8)، 57-45.
فلاح چای، حمیدرضا. (1373). بررسی اختلال خواندن و نوشتن در بین دانش‌آموزان ابتدایی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه تربیت مدرس.
قاسمی، رضا؛ موسوی، سید ولی­اله؛ ظنی‌پور، آذین و حسینی صدیق، مریم­السادات. (1395). «رابطه بین ذهن آگاهی و تنظیم هیجان با تعلل‌ورزی تحصیلی دانشجویان». دوماهنامه علمی پژوهشی راهبردهای آموزش در علوم پزشکی، 9(2)، 141-134.
عباسی، مسلم. (1392). اثربخشی آموزش‌های پذیرش/ تعهد و تنظیم هیجان بر بهزیستی روان‌شناختی، سازگاری و رفتارهای پرخطر دانش­آموزان دارای اختلال ریاضی، پایان­نامه دکتری، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی.
گنجی، مهدی. (1392). آسیب‌شناسی روانی بر اساس DSM-5. تهران: انتشارات ساوالان.
لطیفی، زهره؛ امیری، شعله؛ ملک­پور، مختار و مولوی، حسین. (1388). «اثربخشی آموزش حل مسئله شناختی- اجتماعی بر بهبود روابط بین فردی تغییر رفتارهای اجتماعی و ادراک خودکارآمدی دانش‌آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری». تازه­های علوم شناختی، 11(3)، 70-84.
محمداسماعیل، الهه و هومن، حیدرعلی. (1381). «انطباق و هنجاریابی آزمون ریاضیات ایرانی کی­مت». مجله پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 2(4)، 33-323.
محمدامینی، زرار. (1392). مقایسه راهبردهای آموزش خودتنظیمی و حل مسئله روی فرسودگی تحصیلی، خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی دانش آموزان. پایان‌نامه دکتری، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه محقق اردبیلی.
مرادی، مسعود؛ فتحی، داود؛ غریب­زاده، رامین و قائیدفر، زیبا. (1395). «مقایسه فرسودگی تحصیلی، اهمال‌کاری تحصیلی و احساس تنهایی در دانش­آموزان با و بدون ناتوانی‌های یادگیری». مجله پزشکی ارومیه، 27(3)، 256-248.
میکاییلی، نیلوفر؛ رجبی، سعید؛ عباسی، مسلم و زمانلو، خدیجه. (1393). «بررسی ارتباط تنظیم هیجان و هیجانات مثبت و منفی با عملکرد و فرسودگی تحصیلی دانشجویان». فصلنامه روانشناسی تربیتی،10(32)، 53-31.
نریمانی، محمد؛ عالی ساری نصیرلو، کریم و موسی­زاده، توکل. (1393). «مقایسه‌ی اثربخشی آموزش متمرکز برهیجان و کنترل تکانه بر فرسودگی تحصیلی و عواطف مثبت و منفی دانش آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری». مجله­ی ناتوانی­های یادگیری، 3(3)، 99-79.
American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistic manual of mental disorders-Text revision (4th ed.). Washington, DC: Author.
Amstadter, A. (2008). “Emotion regulation and anxiety disorders”. Journal of anxiety disorders, 22(2), 211-221.‏
Balkis, M., Duru, E. (2016). “Procrastination, self-regulation failure, academic life satisfaction, and affective well-being: underregulation or misregulation form”. European Journal of Psychology of Education, 31(3), 439-459.‏
Barratt, E. S. (1993). Impulsivity: Integrating cognitive, behavioral, biological, and environmental data.
Beilock, S. L., DeCaro, M. S. (2007). “From poor performance to success under stress: Working memory, strategy selection, and mathematical problem solving under pressure”. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory, and Cognition, 33(6), 983.‏
Bresó, E., Salanova, M., & Schaufeli, W. B. (2007). “In search of the “third dimension” of burnout: Efficacy or inefficacy?”, Applied psychology, 56(3), 460-478.‏
Fee, R. L., Tangney, J. P. (2000). “Procrastination: A means of avoiding shame or guilt?”. Journal of Social Behavior and Personality, 15(5), 167-184.‏
Gross, J. J., John, O. P. (2003). “Individual differences in two emotion regulation processes: implications for affect, relationships, and well-being”. Journal of personality and social psychology, 85(2), 348.‏
Gross, J. J. (2015). “Emotion regulation: Current status and future prospects”. Psychological Inquiry, 26(1), 1-26.‏
Habibzadeh, A., Pourabdol, S., & Saravani, S. (2015). “The effect of emotion regulation training in decreasing emotion failures and self-injurious behaviors among students suffering from specific learning disorder (SLD)”. Medical journal of the Islamic Republic of Iran29, 1054-1061.
Howell, A. J., Watson, D. C., Powell, R. A., & Buro, K. (2006). “Academic procrastination: The pattern and correlates of behavioural postponement”. Personality and Individual Differences, 40(8), 1519-1530.‏
Kim, K. R., Seo, E. H. (2015). “The relationship between procrastination and academic performance: A meta-analysis”. Personality and Individual Differences, 82, 26-33.‏
Mauss, I. B., Evers, C., Wilhelm, F. H., & Gross, J. J. (2006). “How to bite your tongue without blowing your top: Implicit evaluation of emotion regulation predicts affective responding to anger provocation”. Personality and Social Psychology Bulletin, 32(5), 589-602.‏
McKenzie, K., Matheson, E., McKaskie, K., Hamilton, L., Murray, G. C. (2000). “Impact of group training on emotion recognition in individuals with a learning disability”. British Journal of Learning Disabilities, 28(4), 143-147.‏
Mohammadi, M. R., Ahmadi, N., Khaleghi, A., Mostafavi, S. A., Kamali, K., Rahgozar, M., & Sarraf, N. (2019). “Prevalence and correlates of psychiatric disorders in a national survey of Iranian children and adolescents”. Iranian journal of psychiatry, 14(1), 1-15.
Rebetez, M. M. L., Rochat, L., Van der Linden, M. (2015). “Cognitive, emotional, and motivational factors related to procrastination: A cluster analytic approach”. Personality and Individual Differences, 76, 1-6.‏
Salmela-Aro, K., Savolainen, H., Holopainen, L. (2009). “Depressive symptoms and school burnout during adolescence: Evidence from two cross-lagged longitudinal studies”. Journal of Youth and Adolescence, 38(10), 1316-1327.‏
Solomon, L. J., Rothblum, E. D. (1984). “Academic procrastination: Frequency and cognitive-behavioral correlates”. Journal of counseling psychology, 31(4), 503.‏
Steel, P. (2007). “The nature of procrastination: A meta-analytic and theoretical review of quintessential self-regulatory failure”. Psychological bulletin, 133(1), 65-94.
Strongman, K. T., Burt, C. D. (2000). “Taking breaks from work: An exploratory inquiry”. The Journal of psychology, 134(3), 229-242.‏
Toppinen-Tanner, S., Ojajärvi, A., Väänaänen, A., Kalimo, R., & Jäppinen, P. (2005). “Burnout as a predictor of medically certified sick-leave absences and their diagnosed causes”. Behavioral medicine, 31(1), 18-32.‏
Trentacosta, C. J., Izard, C. E. (2007). “Kindergarten children's emotion competence as a predictor of their academic competence in first grade”. Emotion7(1), 77-88‏.
Yoo, S. H., Matsumoto, D., LeRoux, J. A. (2006). “The influence of emotion recognition and emotion regulation on intercultural adjustment”. International Journal of Intercultural Relations, 30(3), 345-363.‏
Zhang, Y., Gan, Y., Cham, H. (2007). “Perfectionism, academic burnout and engagement among Chinese college students: A structural equation modeling analysis”. Personality and Individual Differences, 43(6), 1529-1540.‏