مقایسه اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر امید تحصیلی در دانش‌آموزان دختر و پسر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه لرستان

2 کارشناسی ارشد علوم تربیتی، دانشگاه لرستان

3 کارشناسی ارشد روان‌شناسی، دانشگاه لرستان

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر امید تحصیلی در دانش‌آموزان دختر و پسر انجام گرفت.
روش: مطالعه حاضر از نوع نیمه تجربی (طرح پیش­آزمون- پس­آزمون و پیگیری) با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش­آموزان دختر و پسر پایه دوم دوره متوسطه دوم شهر خرم­آباد در سال تحصیلی 95- 1394 بود. نمونه مورد نیاز برابر با 56 نفر در بین دانش­آموزان دختر و 56 نفر در بین دانش­آموزان پسر بود. از نمونه مذکور در هر دو جنس، 28 نفر در قالب گروه آزمایش و 28 نفر در قالب گروه گـواه به‌صورت تصادفی انتخاب گردید. سپس دانش­آموزان گروه آزمایش هر دو جنس، تحت آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی به‌صورت گروهی قرار گرفتند؛ در این زمان دانش­آموزان گروه گواه دختر و پسر هیچ آموزشی دریافت نکردند؛ و در نهایت از هر دو گروه آزمایش و گواه به تفکیک جنسیت، پس­آزمون و مجدداً 2 ماه بعد، پیگیری به عمل آمد. میزان امید تحصیلی از طریق مقیاس امید تحصیلی کمپبل و کاون (2001) با استفاده از آزمون آماری تحلیل واریانس با اندازه­گیری مکرر و آزمون t مستقل با کمک نرم­افزار SPSS-19 مورد مقایسه قرار گرفت.
یافته­ ها: یافته­ها نشان داد پس از آموزش، میانگین نمره امید تحصیلی گروه آزمایش هر دو جنس (01/0p<) در مقایسه با گروه گواه به­طور معنا­داری افزایش یافته بود. همچنین نتایج آزمون t نشان داد که بین دانش­آموزان دختر و پسر از لحاظ تأثیر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر امید تحصیلی، تفاوت معناداری مشاهده شد، یعنی میانگین نمره امید تحصیلی در بین دختران بیش از پسران بود.
نتیجه­گیری: آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر افزایش امید تحصیلی دانش­آموزان تأثیر دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Compare Effectiveness of Cognitive and Meta Cognitive Strategies Education on Academic Hope of Girl and Boy Students

نویسندگان [English]

  • ezatallah ghadampour 1
  • leyla yousefvand 2
  • parvaneh radmehr 3
چکیده [English]

Objective: The aimed present study was to compare the compare effectiveness of cognitive and meta-cognitive strategies to academic hope in girl and boy students. 
Method: The present study Quasi-experimental (pre-test and post-test and follow-up design) with the control group. The study population was includes all students in second grade boys and girls of secondary school Khorramabad city in 2015-2016. Required sample in this study were, 56 individuals' girl students and 56 individuals' boy students. The samples in each gender were selected randomly, 28 individuals in the experimental group and 28 individuals in the control group.There for, were student experimental groups both gender, cognitive and meta-cognitive strategies trained.At this time not received training students the control group girl and boy.Ultimately, then each experimental and control group segregation to gender, were imposed to post-test and again two months later both groups were follow-up. The amount academic hope with scale of academic hope Campbell and Cowen (2001), using analysis of variance with repeated measures and t-test with spss-19 were compared.
Results: Results showed, significantly increased the mean experimental group academic hope score both gender been compared to control group (p<0/01).Thealso, t-test results showed that among girls and boys students the effect of cognitive and meta-cognitive strategies trained to hope academic, there was a significant difference,the mean hope academic score in among girls more than boys.
Conclusion: The cognitive and meta-cognitive strategies training, impact to increase the hope academic.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive and Meta - cognitive strategies
  • academic hope
  • girl and boy students
ابراهیمی، نسرین. (1389). بررسی رابطه امید و موفقیت تحصیلی دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
ابراهیمی­قیری، رسول. (1392). مقایسه انگیزش تحصیلی و امید تحصیلی دانش­آموزان تیز هوش و عادی دوره متوسطه. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
ارجی، رقیه. (1385). هنجاریابی پرسشنامه یادگیری خودتنظیمی به‌عنوان صلاحیت میان ­برنامه­ای بین دانش­آموزان، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
خرمایی، فرهاد و کمری، سامان. (1396). «ساخت و بررسی ویژگی­های روان­سنجی مقیاس امید به تحصیل». دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 5(8)، 37-16.
خلجی، طیبه. (1386). بررسی ارتباط امید، منبع کنترل آموزش پیشرفت تحصیلی دختران در دوره پیش‌دانشگاهی شهر تهران در سال تحصیلی 1386-85، پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه الزهرا(س).
خلیلی، مصطفی. (1394). رابطه بین یادگیری خودتنظیمی و امید به تحصیل با اضطراب امتحان در دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
دلاور، علی. (1386). روش تحقیق در روان­شناسی و علوم تربیتی، تهران: نشر ویرایش.
سلیمان­نژاد، اکبر و حسینی­نسب، سید داوود. (1391). «تأثیر تعاملی آموزش راهبردهای خودتنظیمی و سبک­های شناختی دانش­آموزان بر عملکرد حل مسئله ریاضی». مجله­ مطالعات آموزش و یادگیری، 4(2)، 115-82.
سیف، علی­اکبر. (1394). روان­شناسی پرورشی نوین: روانشناسی یادگیری و آموزشی، چاپ هشتم، تهران: نشر دوران.
شکوهی، محمدجعفر. (1394). رابطه یادگیری خودتنظیمی و امید تحصیلی با عملکرد تحصیلی دانش­آموزان مقطع متوسطه منطقه درودزن. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.
شیرین­زاده، صمد و میرجعفری، سید احمد. (1385). بررسی رابطه بین امیدواری با راهبردهای مقابله با استرس در بین دانشجویان دانشگاه شیراز. سومین سمینار بهداشت روانی دانشجویان، 112-110.
علی­اکبرزاده، لیلا. (1394). رابطه یادگیری خودتـنظیمی و جهت­گیری هدف با امید تحصیلی در دانش­آموزان دختر پایه اول دوره متوسطه دوم شهرستان مرودشت. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد مرودشت، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی.
کرمی، بختیار؛ کرمی، آزادالله و هاشمی، نظام. (1392). «اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر خلاقیت، انگیزه پیشرفت و خودپنداره تحصیلی». ابتکاروخلاقیتدرعلومانسانی، 2(4)، 137-121.
کریمی عموقین، جواد؛ فتح­آبادی، جلیل؛ پاکدامن، شهلا و شکری، امید. (1393). «فراتحلیل یافته­ها در زمینه اثربخشی آموزش راهبردهای فراشناختی یادگیری بر بهبود عملکرد تحصیلی». فصلنامه مطالعات اندازه­گیری و ارزشیابی آموزشی، 4(8)، 160- 139.
محمدی­درویشی­بقال، ناهید؛ حاتمی، حمیدرضا؛ اسدزاده، حسن و احدی، حسن. (1392). «بررسی تأثیر آموزش راهبردهای خودتنظیمی (شناختی و فراشناختی) بر باورهای انگیزشی (انگیزش تحصیلی، خودکارآمدی، اضطراب آزمون) دانش­آموزان دبیرستان». مجله روان­شناسی تربیتی، 9(27)، 66-49.
معروفی، یحیی؛ کردنوقابی، رسول و ساعدموچشی، لطف­الله. (1393). «اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر پیشرفت تحصیلی درس علوم تجربی». دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 2(2)، 96-83.
موسوی، سیده شایسته. (1391). بررسی رابطه امید با یادگیری خودنظم­یافته و رضایت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه شهید بهشتی پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده روان­شناسی و علوم اجتماعی.
یارمحمدی واصل، مسیب؛ ذوقی پایدار، محمدرضا و محمدی، عباس. (1396). «تأثیر آموزش شیوه کاوشگری بر فرآیندهای شناختی تفکر انتقادی؛ تحلیل، استنباط، ارزشیابی، استلال قیاسی و استقرایی». دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 5(8)، 92-80.
یاسمی­نژاد، پریسا؛ طاهری، مرضیه؛ گل­محمدیان، محسن و احدی، حسن. (1392). «رابطه خودتنظیمی با انگیزش پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران». دو فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه شاهد، 20(3)، 338-325.
Aksan, N. (2009). “A Descriptive Study: Epistemological Beliefs and Self- Regulated Learning”. Journal of procedia and Behavioral sciences, (1), 896-909.
Bianca, C. and Rowden, Q. (2013). The Effects of Self- Regulated Learning Strategy Instruction and Structured- Diary use on Student's Self- Regulated Learning Conduct and Academic Success in Online Community- College general Education Courses. The University of san Francisco, USF Scholarship Repository.
Boldridge, E. A. (2002). The Role of Hope In The academic and Sport Achievements of Division I College Football players: University of Kansas.
Cole, J.; Logan, T.K. and Walker, R. (2011). “Social Exclusion, Personal Control, Self- Regulation, and Stress Among Substance Abuse Treatment Clients”. Drug and Alcohol Dependence, 113, 13-20.
Hansen, M. J. (2013). Academic Hope Theory Implications For Promoting Academic Success, Council on Retention and Graduation(GRG). 
Ong, A. D.; Edwards L. M. and Bergeman C. S. (2006). “Hope as a Source of Resilience In later Adulthood”. Education Faculty Research and Publications, 41(7), 1263-1273.
Papantoniou, G.; Moraitou, D.; Koldrimidou, M.; Plakitsi, K.; Filippidou, D.; & Katsadima, E. (2010). “Action Control And Dispositional Hope: An Examination of Their Effect on Self- Regulated Learning”. Electronic Journal of Research in Educational psychology, 8(1), 5-32.
Phan, H. P. (2010). “Critical Thinking as a Self- Regulatory Process Component In Teaching And Learning”. Psicothema Journal; 22(2): 284-920.
Pintrich, P. R. and DeGroot E. V. (1990). “Motivational And Self- Regulated Learning Components of Classroom Academic Performance”. Journal of Educational psychology, 82, 33-40.
Retnowati, S.; Ramadiyanti, A. A.; Suciati, Y. A. and Viola, H. (2015). “Hope Intervention against Depression in the Survivors of Gold Lava Flood from Merapi Mount”. Procedia- social And Behavioral Sciences, 165, 170-178.
Schmitz, B. and Wiese, B. S. (2006). “New perspectives for The Evaluation of Training Sessions In Self- Regulated Learning: Time- Series Analyses of Diary data”. Journal of contemporize Educational psychology, (31), 64-96. 
Schraw D. and Brooks W. (2001). “Helping Students Self- Regulated In Match And Sciences Courses. University of Nebraska”. Con- temporary Educational psychology, 20, 359-368.
Snyder, C. R.; Hoza, B.; Pelham, W. E.; Rapoff, M.; Ware, L.; Danovsky, M.; Highberger, L.; Rubinstein, H.; & Stahl, K. J. (1997). “The Development And Validation of The Children's Hope Scale”. Journal of Pediatric psychology, (22), 399-421.
Snyder, C. R.; Shrey, H.; Cheavens, J.; Pulvers, K. M.; Adams, V. and Wikhmd C. (2002). “Hope And Academic Success in College”. Journal of Educational psychology, 94(4), 820-826.
Tahmasebi, F. and Shafiepour Motlag, F. (2013). “Proposing a Model for Determining the Relation of Educational Hope And Educational Satisfaction With Students Educational Attainment Based Upon Mediation of Educational Effort(The case of junior high school students of Tehrans smart schools)”. International Journal Social. Scions. & Education; (4), 159-166.
Trautwein, U.; Koller, O.; Schmit, Z. and Baumert, J. (2002). “Do Homework Assignments Enhance Achievement? A multilevel Analysis In 7 grade Mathematics”. Contemporary Educational psychology, (27), 26-50.
Zimmerman, B. J. (2015). Self- Regulated learning: Theories, Measures, And Autcomes, City University of New York Graduate center, NY, USA.