تأثیر آموزش شیوه کاوشگری بر فرآیندهای شناختی تفکر انتقادی؛ تحلیل، استنباط، ارزشیابی، استدلال قیاسی و استقرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه بوعلی سینا

2 کارشناس ارشد روان‌شناسی تربیتی، دانشگاه بوعلی سینا

چکیده

چکیده
هدف: مطالعات نشان می­دهد برنامه­ آموزشی و درسی مبتنی بر کاوشگری به‌طور مؤثری سبب افزایش تفکر انتقادی دانش‌آموزان می‌گردد، بنابراین هدف این پژوهش تعیین تأثیر آموزش شیوه کاوشگری بر تفکر انتقادی دانش‌آموزان در درس علوم تجربی بود.
روش: روش مورد استفاده در این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه آزمایش و گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش­آموزان پسر پایه هشتم شهر همدان در سال 1394 بود. در این پژوهش از روش نمونه­گیری در دسترس استفاده شد، حجم نمونه در این پژوهش 40 نفر بود که به‌صورت تصادفی 20 نفر در گروه آزمایش و 20 نفر در گروه کنترل قرار گرفت. سپس آموزش شیوه­ کاوشگری به گروه آزمایش ارائه شد و گروه کنترل تحت آموزش سنتی قرار گرفت. جهت جمع­آوری داده­ها از آزمون مهارت­های تفکر انتقادی کالیفرنیا- فرم ب استفاده شد. داده­ها با استفاده از تحلیل کوواریانس یک متغیره تحلیل شدند.
یافته­ها: نتایج نشان داد که آموزش شیوه کاوشگری بر تفکر انتقادی دانش‌آموزان مؤثر بود. همچنین آموزش شیوه کاوشگری بر مؤلفه­های تحلیل، استنباط، ارزشیابی، استدلال قیاسی و استدلالی استقرایی دانش‌آموزان مؤثر بود.
نتیجه‌گیری: بنابراین بر اساس نتایج این پژوهش می‌توان گفت یادگیری بر اساس شیوه کاوشگری به‌عنوان یک روش تدریس می‌تواند سبب توسعه توانائی‌های تفکر انتقادی گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Effect of Inquiry Method Instruction on Critical Thinking: Analysis, Evaluation, Inference, Deductive Reasoning and Inductive Reasoning

نویسندگان [English]

  • mosayeb yarmohammadi vasel 1
  • mohammad reza zoghi paydar 1
  • abbas mohammadi 2
چکیده [English]

Objective: Studies show that the inquiry-based lesson and curriculum effectively increase students' critical thinking. Therefore, the purpose of doing this project was determing of The effect of inquiry method instruction on critical thinking and in the Empirical Sciences lesson in students were boys in grade eight school of Hamedan.
Method: The method that using in this project was from kind of mid expenence with pre testing and after testing with the group of expenence and group of experience and group of control society including all of the student that were boys and were in grade eight first course Hamedan that their numbers were 3941 that they selected in 1394 that these numbers were 60 people and were selected as sample with the method of model available sampling. The tools that are use now, The test of the California critical thinking skil test -form-B (CCTST) was. In order to analyse, the information that got frome questions in pre testing and after testing descriptive statical methods including The mean, standard deviation, frequency distribution and inferential statistical methods, including covariance was used for analysed and with using of soft ware spss, it analysed.
Results: The conclusion showed that the inquiry method instruction was effective on critical thinking. Results of covariance analysis showed that the inquiry method instruction was effective on subscales of Critical thinking including, analysis, evaluation, inference, deductive reasoning and inductive reasoning.
Conclusion: So the results of this research can be saidinquiry-based learning is a teaching method could lead to the development of critical thinking abilities.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Inquiry method
  • critical thinking
  • Empirical Sciences lesson

مراجع

آقازاده، محرم. (1387). روش­های نوین تدریس. تهران: انتشارات آییژ.
خدامرادی، کژال؛ یغمائی، فریده؛ علوی­مجد، حمید؛ سعید­الذاکرین، منصوره؛ شهابی، مرضیه. (1385). «ترجمه و روانسنجی آزمون مهارت­های­ تفکر انتقادی کالیفرنیا (فرم- ب)». فصلنامه نشریه دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه شهید بهشتی، 16(55)، 12-20.
سلطان­القرایی، خلیل و سلیمان­نژاد، اکبر. (1387). «تفکر انتقادی و ضرورت آموزش آن در کلاس درس». دو فصلنامه تربیت اسلامی، 3(6)، 181- 195.
شعبانی، حسن (1382). روش تدریس پیشرفته: آموزش مهارت­ها و راهبرد­های تفکر. تهران: انتشارات سمت.
علی­پور، وحیده؛ سیف­نراقی، مریم و نادری، عزت­الله. (1392). «تأملی بر موانع تفکر انتقادی در برنامه درسی آموزش متوسطه». پژوهش در برنامه­ریزی درسی، 2(9)، 1-115.
کرمی، مرتضی؛ پاکمهر، حمیده و عقیلی، علیرضا. (1392). «گرایش به تفکر انتقادی، یادگیری خودتنظیمی ‌و موفقیت تحصیلی در بستر الگوی کاوشگری». فصلنامه تعلیم و تربیت، 29(4)، 63-81.
گراوند، هوشنگ؛ سبزیان، سعیده؛ کامکار، پیمان و کرمی، شجاع. (1393). «نقش کارکردهای سبک تفکر بر یادگیری خود راهبر و گرایش به تفکر انتقادی». دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 1(2)، 17-30.
مومنی­مهمویی، حسین؛ کرمی، مرتضی و شریفی­کاخکی، مریم السادات. (1393). «تأثیر الگوی کاوشگری بر تفکر انتقادی و نگرش دانش­آموزان نسبت به کتاب درسی علوم­تجربی در دوره ابتدائی». پژوهش در برنامه­ریزیدرسی، 2(13)، 93-103.
نصر­آبادی، حسنعلی و نوروزی، رضاعلی. (1385). «بررسی میزان تحقق اهداف شناختی درس علوم با روش‌های تدریس سنتی و کاوشگری». مجله علوم انسانی، 15(62)، 87-107.
وقار سیدین، ابوالفضل؛ زهره ونکی، شهین و ملازم طاقی، زهرا. (1387). «تأثیر راهبرد پرسشگری متقابل هدایت‌‌شده در گروه همتایان»، مجلة ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 8(2)، 333-340.
Anderson, R. D. (2002). “Reforming science teaching: What research says about inquiry”. Journal of science teacher education, 13(1): 1-12.
Banchi, H. and Bell, R. (2008). “The Many Levels of Inquiry”. Science and Children. 46(2): 26-29.
Castronova, J. A. (2002). “Discovery learning for the 21st century: What is it and how does it compare to traditional learning in effectiveness in the 21st century”. Action Research Exchange, 1(1): 1-12.
Serafína, C.; Dostala, J. and Havelkaa, M. (2015). “Inquiry-Based Instruction in The Context of Constructivism. 5th World Conference on Learning, Teaching and Educational Leadership”. Journal Social and Behavioral Sciences, 186 (1): 592-599.
Kitot, AK.; Razak, A. and Seman, A. (2010). “The Effectiveness of Inquiry Teaching in Enhancing Students Critical Thinking”. Journal Social and Behavioral Sciences, 7: 264-273.
Lampert, N. (2007). “Critical thinking dispositions as an outcome of undergraduate education”. The journal of general education, 56(1): 17-33.
Phan, H.P. (2010). “Critical thinking as a self-regulatory process component in teaching and learning”. Psicothema, 22(2): 284-292.
Reeve, J. and Halusic, M. (2009). “How K-12 teachers can put self-determination theory principles into practice”. Theory and Research in Education, 7(2): 145-154.
Thaiposri, P. and Wannapiroon, P. (2015). “Enhancing students’ critical thinking skills through teaching and learning by inquiry-based learning activities using social network and cloud computing”. Journal Social and Behavioral Sciences, 174 (1): 2137-2144.
Tynjala, P. (1998). “Traditional studying for examination versus constructivist learning tasks: Do learning outcomes differ?”. Studies in Higher Education, 23(2): 173-189.
Walker, M. (2007). Teaching inquiry based science: A guide for middle and high school teacher. LaVergne, TN: Lightning Source.
Youngblood, N. and Beitz, J. M. (2001). “Developing critical thinking with active learning strategies”. Nurse Educator, 26(1): 39-42.
راهبردهای شناختی در یادگیری
دوره 5، شماره 8
مرداد 1396
صفحه 79-92

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار