اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی بر فرسودگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز

2 دانشیار گروه روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز

چکیده

هدف: از اجرای این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی بر فرسودگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پایه سوم متوسطه اول است.
روش: پژوهش حاضر به شیوه‌ی آزمایشی و با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل اجرا شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان پسر پایه سوم متوسطه اول در سال تحصیلی 93- 1392 در شهرستان لردگان بود که از میان آنان 64 نفر به روش تصادفی خوشه‌ای به‌عنوان شرکت‌کنندگان در پژوهش انتخاب شدند، از این تعداد 32 نفر به روش تصادفی در گروه آزمایش و 32 نفر در گروه کنترل جایگزین شدند. ابزار اندازه‌گیری در این پژوهش پرسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو و سالانووا و اسچفلی (١٩٩٧) و معدل دانش‌آموزان بود.
یافته‌ها: داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون آماری تحلیل کواریانس چندمتغیری (MANCOVA) و نرم‌افزار SPSS _18 مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری نشان داد که آموزش راهبردهای شناختی موجب ارتقاء پیشرفت تحصیلی و کاهش فرسودگی تحصیلی شد (P<0.001).
نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که آموزش راهبردهای شناختی در کاهش فرسودگی تحصیلی و ارتقاء عملکرد تحصیلی مؤثر بوده است، لذا این پژوهش استفاده از راهبردهای شناختی را به‌منظور کاهش فرسودگی تحصیلی و افزایش پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پیشنهاد می‌کند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effectiveness of cognitive strategies teaching on academic achievement and academic Burnout

نویسندگان [English]

  • mohammad ghanbari talab 1
  • mahbobe foladghang 2
چکیده [English]

Objective: The present study aimed at an investigation of the effectiveness of the cognitive strategies teaching on academic achievement and academic Burnout in third grade primary high school students.
Methods: The present study presents the experimental method with pre test and post-test and a control group. The statistical population consisted of all male students in third grade primary school in academic years of 1392 – 1393 in Lordegan the city among whom 64 subjects were, randomly selected sampling methods. among whom 32 patients randomly were placed in the experimental group and 32 patients in the control group. The measurement instraments in the present study was of academic burnout questionnaire of Salanvva Brsv and Aschfly (1997) and the average students. Average results of the test in both control and experimental groups were not significantly different.
 Results: The data were analyzed with use descriptive statistics and multivariate of covariance analysis (MANCOVA) and software SPSS _18. The results of multivariate of covariance analysis revealed of cognitive strategies teaching to improve academic achievement and reduce academic burnout (P <0.001).
Conclusion: Based on these findings, it can be concluded that cognitive strategies Teaching has been effective to reduce academic burnout and enhance academic performance, thus this study suggested use of cognitive strategies to reduce academic burnout and increaset achievement.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cognitive Strategies
  • academic burnout and academic achievement
ابراهیمی‌قوام‌آبادی، صغری (1377)؛ اثربخشی سه روش آموزشی راهبردهای یادگیری: آموزش دوجانبه، توضیح مستقیم و چرخه افکار بر درک مطلب، خودپنداره تحصیلی و سرعت یادگیری در دانش‌آموزان دختر دوم راهنمایی شهر تهران. رساله دکتری. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی. دانشگاه علامه طباطبایی.
بخشایش، علیرضا (1393)؛ بررسی رابطه بین سبک‌های تفکر و راهبردهای یادگیری با عملکرد تحصیلی در دانشجویان. فصلنامه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی. 14، 146-135.
به­پژوه، احمد؛ بشارت، محمدعلی؛ غباری‌بناب، باقر و فولادی، فاطمه (1388)؛ تأثیر آموزش راهبردهای شناختی- رفتاری بر کاهش اضطراب امتحان دانش‌آموزان دختر دبیرستانی. فصلنامه روانشناسی و علوم تربیتی. بهار 1388، 39، 3-21.
بهادرمطلق، اسلام؛ عطاری، یوسفعلی و بهادر مطلق، غلام (1391)؛ اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی بر ابعاد ادراک شایستگی. فصلنامه روانشناسی تحولی. سال 9، شماره 4.
بیرامی، منصور و عبدی، رضا (1388)؛ تأثیر آموزش فنون مبتنی بر ذهن آگاهی در کاهش اضطراب، فصلنامه علوم تربیتی.2(6)، 35-54.
پرویزی، کریم (1385)؛ بررسی رابطه راهبردهای شناختی و فراشناختی با میزان موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان شهری و روستایی مقطع متوسطه. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه شهید بهشتی.
پرویز، کورش و شریفی، مسعود (1390)، رابطه راهبردهای شناختی و فراشناختی با میزان موفقیت تحصیلی دانش آموزان شهری و روستایی مقطع متوسطه. فصلنامه راهبردهای آموزش. 4(1)، 1-6.
حیاتی، داود؛ عگبهی، عبدالحسین؛ حسینی، سیدعابدین و عزیزی، محسن (1391)؛ بررسی رابطه‌ی ابعاد کیفیت تجارب یادگیری و احساس خودکارآمدی با فرسودگی تحصیلی دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی تهران. دو فصلنامه‌ی مرکز مطالعات و توسعه‌ی آموزش علوم پزشکی سال سوم، تابستان و پاییز 91، 4، 18-29.
خاکسار، مریم (1387)؛ بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر کاهش اضطراب امتحان دانش‌آموزان دختر رشته تجربی پیش­دانشگاهی ناحیه یک آموزش و پرورش شهر همدان. پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
دلاور، علی؛ هاشمی، نظام و قدیری، ایرج (1391)؛ رابطه میزان استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی با پیشرفت تحصیلی دانشجویان کارشناسی‌ارشد دانشگاه علوم انتظامی. فصلنامه توسعه، 25، 7-38.
دیره، عزت و بنی­جمالی، شکوه­السادات (1388)؛ بررسی سهم عوامل انگیزشی بر استفاده از راهبردهای شناختی و فراشناختی در فرآیند یادگیری، فصلنامه مطالعات روان شناختی. پاییز 1388، 5، 47-62.
سیف، علی­اکبر (1390)؛ مقدمه­ایبرنظریه­هاییادگیری. تهران: انتشارات دوران، 209.
سیف، علی اکبر (1391)؛ روانشناسی­پرورشی نوین. تهران: نشر دوران. ص 178.
صدیقی­فیروز و زرافشان، مهرداد (1385)؛ تاثیرات نوع نگرش و انگیزه بر استفاده از راهبردهای یادگیری زبان توسط دانشجویان ایرانی رشته زبان انگلیسی به­عنوان زبان خارجی. فصلنامه علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. بهار 1385، 23­، 71-80.
صمدی، معصومه (1393)؛ پیش­بینی پیشرفت تحصیلی توسط ادراک دانش­آموزان از سبک­های ارتباطی معلم، فصلنامه پژوهش در برنامه­ریزی درسی. شماره 16، 58-73.
عابدینی، یاسمین؛ باقریان، رضا و کدخدایی، محبوبه­السادات (1389)؛ بررسی رابطه باورهای انگیزشی و راهبردهای شناختی- فراشناختی با پیشرفت تحصیلی. تازه­های علوم شناختی. 3، 34-48.
عظیمی، محمد؛ پیری، موسی و زوار، تقی (1392)؛رابطه فرسودگی تحصیلی و یادگیری خود تنظیمی با عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دوره متوسطه. پژوهش در برنامه­ریزی درسی. سال دهم، 2(11)، 116-128.
فرخی، نورعلی (1389)؛ اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر درک مطلب دانش­آموزان پسر دوم راهنمایی منطقه 11 آموزش و پرورش شهر تهران. فصلنامه روان­شناسی تربیتی (روانشناسی و علوم تربیتی) پاییز 1389. 6، 129-155.
فولاد چنگ، محبوبه (1381)؛ فراشناخت و کاربرد آن در مشاوره تحصیلی. فصلنامه پیام مشاوره. 7، 21-11.
کارشکی، حسین؛ امین­یزدی، سیدامیر و اختراعی، غلام­حیدر (1390)؛ مقایسه اثربخشی آموزش هوش هیجانی و راهبردهای یادگیری در کاهش اضطراب امتحان. پژوهش­نامه مبانی تعلیم و تربیت. 1(2)، 105-118.
کجباف، محمدباقر؛ مولوی، حسین و شیرازی، علیرضا (1382)؛ بررسی رابطه باورهای انگیزشی و راهبردهای یادگیری خودتنظیمی و با عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دوره متوسطه. فصلنامه تازه­های علوم شناختی. سال پنجم، شماره 1.27-33.
کرمی، بختیار؛ کرمی، آزادالله و هاشمی، نظام (1392)؛ اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر خلاقیت، انگیزه پیشرفت و خودپنداره تحصیلی، ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی. 2(4)، 122-138.
کرمی، آزادالله و امیرتیموری، محمدحسن (1392)؛ اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر اضطراب امتحان و عزت نفس. اندیشه­های نوین تربیتی. 9 (2)، 85-105.
میکایلی، نیلوفر؛ افروز، غلامعلی و قلی­زاده، لیلا (1391)؛ ارتباط خودپنداره و فرسودگی تحصیلی با عملکرد تحصیلی دانش­آموزان دختر. مجله روانشناسی مدرسه. 1 (4)،90-103.
ملکی، بهرام (1384)؛ تأثیر آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر افزایش یادگیری و یادداری متون درسی مختلف. فصلنامه تازه­های علوم شناختی. 7، 42-50.
ملکیان، فرزاد؛ نریمانی، مریم و صاحب­جمعی، ساغر (1389)؛ نقش راهبردهای شناختی و فراشناختی در انگیـزه پیشرفت فراگیران نظام آموزشی مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات، فصلنامه پژوهش در برنامه­ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه­ریزی درسی)، بهار 1389. 7:21-38.
نعامی، عبدالعزیز (1388)؛ رابطه بین کیفیت تجارب یادگیری با فرسودگی تحصیلی دانشجویان کارشناسی­ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز،مطالعات روان­شناختی. 5(3): 117-134.
نیازی، الیاس؛ کدیور، پروین و یاریاری، فریدون (1387)؛ تأثیر آموزش راهبردهای شناختی بر پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان نارسانویس، پژوهش در حیطه کودکان استثنایی. تابستان 1387. 28، 177-186.
Areepattamannil, S. and Caleon. I. (2013); Relationships of Cognitive and Metacognitive Learning Strategies to Mathematics Achievement in Four High-Performing East Asian Education Systems. The Journal of Genetic Psychology. 174(6): 696-702.
Bembenutty, H. (2010); self-regulation of learning and Academic delay of gratification:gender and ethnic Difference among collage students,jurnal of Advencead Academics, 18(4): 586-616.
Bermingham, D.; Hill, R. D.; Woltz, D. and Gardner, M.K. (2013); Cognitive Strategy Use and Measured Numeric Ability in Immediate- and Long-Term Recall of Everyday Numeric Information. PLoS ONE, 8(3): e57999.
Bouffard–Bouchard,therese,parent,sophie and laviree. (2002); self-regulation on a concept – formation task among average and gifted student,excremental child psychology.v56, Issue, 1:115-134
Brouwers, A. and Tomic, W. (2012); Alogitu dinal study of teacher burnout and perceived self-efficacy classroom management.teaching and teacher education, 16: 239-253.
Carr, M. and Jessup, D. (1997); Gender differences in first grade mathematics strategy use: social and metacognitive influences. Journal of Educational Psychology, 89(2): 318-328.
Charlotte, D. and Gerhard. B. (2008); How can primary school students learn self-regulation learning strategies most effectively? Ameta analysis on self-regulation training programmer educational research review, in press,corrected proof.
DavidStrang, K. (2014); Cognitive Learning Strategy as a Partial Effect on Major Field Test in Business Results,Journal of Education for Business, 89: 142-148.
Dunlosky, J.; Katherine. A.; Daniel, N. and Willingham. T. (2013); Improving Students’ Learning With Effective Learning Techniques. Psychological Science in the Public Interest, 14(1): 4-58
Haffman, K. (2006); Living Psychology, John Wiley &Sons,Inc.
Haffman, B. (2008); The influence of self – efficacy and meta cognitive and cognitive promoting on math problem solving efficiency. Contemporary Educational psychology, 33(4): 875-893.
Li, J. (2012); Effects of Learning Strategies on Student Reading Literacy Performance, The Reading Matrix, 12(1): 30-38.
Martin, M. (2007); Effective schools in science and mathematics. IEA’s Third International Mathematics and Science Study International Association for the Evaluation of Educational cheivement (Chestnut Hill, MA, BostonCollege).
Nikos, M. and George, P. (2005); students motivational beliefs self-regulation strategies use, the psychology mathematics education, 3: 321-328.
Paris, S. G. (2007); Informed strategies for learning: a program to improve children's reading awareness and comprehension. Educational psychology. 76:139-152.
Parsons, R. and et al. (2006); Educational psychology, translate by Asadzade, H. and Eskandari, H., Nasher Abed, Tehran.
Pintrich, P. R. (2004); motivational and self-regulation learning components of classroom Academic performance, journal international psychology, 82: 33-40.
Pintrich, P. R. and De Groot, E.V. (2003); Motivational and self-regulated learning components of classroom performance. Journal of Educational Psychology,82: 33-40.
Puzzifero, M. (2008); “On Line Technologies Self-regulated Learning as Final Grade and Satisfaction in College Level Online Course”; American Journal of Distance Education, 22: 72-86.
Recker, J.; Reijers, A.; Hajo, W. and Sander, G. (2014); "Process Model Comprehension: The Effects of Cognitive Abilities, Learning Style, and Strategy," Communications of the Association for Information Systems, 34: 9.
Salmela-Aro, K.; Savolainen, H. and Holopainen, L. (2008); Depressive symptoms and school burnout during adolescence, Journal of Yoyth and Adolescence, 6: 34-45.
Schleifer, L. F. (2009); Cognition and Performance in the Accounting Classroom”; Issues in Accounting Education, 24(3): 339-367.
Schwind, C. J. and Folse, R. (2007); An evaluation of study habits of third-year medical students in a surgical clerkship. Am J Sur, 181(3): 268-271
Seo, D. (2001); A Structural model of task values, goal orientations, and learning strategies in elementary school mathematic class. Paper presenter at the annual meeting of American Educational Research Association.
Timperley, H. (2007); The power of feedback, Review of education research, 77: 81-112.
Wang, M. (1992); “What Helps Student Learns?”; Educational Leadership, Vol. 50: 47-79.
Wie, W. (2014); Can integrated skills tasks change students’ learning strategies and materials. The Language Learning Journal.Published online: 14 Apr 2014.p28.
Yang, C. (2005); Learning Strategy Use of Chinese PhD Students of Social Sciences in Australian Universities; Griffith University, Doctoral Dissertation.
Zarei, E.; Shokrpour, N.; Nasiri, E. and kafipour, R. (2012). Self-esteem and Academic Success as Influenced by Reading Strategies. English Language Teaching, 5(2): 17-26.